Ο γ.γ. της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας μίλησε το απόγευμα της Δευτέρας στο forum του «in.gr» με τίτλο «Brain Retain & Regain» με δημοσιογράφους και φοιτητές.
Ο Δ. Κουτσούμπας αναφέρθηκε στο τεράστιο κόστος σπουδών στην Ελλάδα, σημειώνοντας ότι αντίστοιχα προβλήματα παρουσιάζονται και στο εξωτερικό, τόσο σε ό,τι αφορά στις σπουδές, όσο και στις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης των επιστημόνων.
Όπως σημείωσε στη διάρκεια της συζήτησης, «το φαινόμενο του brain drain δεν είναι φυσικά ελληνικό. Είναι η σύγχρονη μορφή μετανάστευσης, ιδιαίτερα του επιστημονικού δυναμικού και μάλιστα του εξειδικευμένου. Αλλά υπάρχουν πάρα πολλά προβλήματα. Υπάρχει αυτή η τάση και η κινητικότητα να ψάχνουν οι νέοι καλύτερες ευκαιρίες, όπως τις λένε, σε πιο αναπτυγμένες χώρες. Αυτό πλέον αρχίζει και ξεφτίζει από την ίδια την πραγματικότητα που βιώνουν οι ίδιοι εκεί, είτε ως φοιτητές μεταπτυχιακοί, είτε ως επιστήμονες, και μάλιστα εξειδικευμένο επιστημονικό δυναμικό. Ενώ αυτές τις δυνατότητες, με άλλη πολιτική, με άλλο σύστημα, με άλλο κράτος, με άλλες κυβερνήσεις και πολιτικές επιλογές, θα μπορούσαν να τις προσφέρουν στην πατρίδα τους, στην Ελλάδα, να είναι με τις οικογένειές τους και να μπορούν να ζουν και αξιοπρεπώς και να συνεισφέρουν στην έρευνα και στην επιστήμη τους».
«Ο καθοριστικός, ο πρώτος λόγος που φεύγουν οι νέοι μας, είναι οι συνθήκες εργασίας. Δηλαδή όταν δεν υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις εργασίας, όταν δεν υπάρχουν αξιοπρεπείς μισθοί, όταν δεν υπάρχουν θέσεις εργασίας στην ειδικότητα, ή στην ειδίκευση που έχει ο νέος επιστήμονας, αναγκάζεται να αναζητά άλλους τρόπους. Αυτά γίνονται ακριβώς γιατί σε αυτό το σύστημα που ζούμε, το οποίο έχει όνομα, είναι ο καπιταλισμός, και εδώ, αλλά και στην υπόλοιπη Ευρώπη, στον υπόλοιπο κόσμο, υπάρχει ανισομετρία. Η καπιταλιστική ανισομετρία είναι τεράστια. Υπάρχουν πιο αναπτυγμένες χώρες, πιο υποανάπτυκτες χώρες και πάει λέγοντας. Οπότε, κάποιος νέος ψάχνει να βρει το καλύτερο, αυτό που του λένε τουλάχιστον ή αυτό που νομίζει ότι είναι το καλύτερο» είπε.
«Εμείς αυτό που θα θέλαμε να πούμε στη νεολαία, είναι ότι ο καπιταλισμός και εδώ και εκεί, στην Ευρώπη, στην Αμερική, σε όλο τον κόσμο είναι ίδιος. Είναι σύστημα εκμεταλλευτικό. Άρα το παραγωγικό μοντέλο έχει να κάνει με το πως αλλάζει συνολικά αυτό το σύστημα. Για φανταστείτε, αν λογαριάσουμε ότι θα μπορούσαν να μειωθούν, για παράδειγμα, οι δαπάνες που δίνονται για στρατιωτικούς, πολεμικούς εξοπλισμούς, για τις ανάγκες άλλων, δηλαδή του ΝΑΤΟ ή άλλων συμμάχων της Ελλάδας, για τις πολεμικές εμπλοκές τους κλπ, πόσα χρήματα θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν για να δοθούν για την έρευνα, για να φτιαχτούν θέσεις εργασίας ερευνητών, προσωπικού στα πανεπιστήμια μας και βεβαίως να μην φεύγει αυτός ο κόσμος, αλλά να απορροφάται εδώ. Ή να αναπτυχθούν διάφοροι κλάδοι νέας τεχνολογίας, με κεντρικό όμως σχεδιασμό, γιατί έτσι με την καπιταλιστική αναρχία που υπάρχει στην οικονομία και στην παραγωγή δε γίνεται, θέλει να σχεδιάσεις αυτό το μοντέλο. ‘Αρα, είναι μια ολόκληρη, μεγάλη συζήτηση που νομίζω πρέπει να μας απασχολήσει, να δούμε δηλαδή το πραγματικό ‘δάσος’ και όχι επιμέρους ζητήματα, γιατί σήμερα χρειάζονται πραγματικά ριζικές αλλαγές σε αυτό που υπάρχει, με κάποιες επιμέρους μεταρρυθμίσεις δεν μπορείς να επιλύσεις το ζήτημα» πρόσθεσε.
Ερωτηθείς σχετικά για τις προοπτικές ενός νέου γιατρού στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα, είπε και εξήγησε ότι «οι προοπτικές είναι ‘μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα’ και για τον ιδιωτικό και για τον δημόσιο τομέα» και τόνισε στη συνέχεια: «Το ζήτημα όμως δεν είναι να το αφήσεις στην τύχη του αυτό, είναι θέμα πάλης. Εμείς λέμε και στους νέους που μένουν εδώ, να παλέψουν μαζί με τους εργαζόμενους. Οι γιατροί, όλες οι ειδικότητες, οι νοσηλευτές, να φτιάξουν το μέτωπό τους, τη συμμαχία τους, να παλέψουν να διεκδικήσουν και άμεσες ανάσες ανακούφισης, για καλυτέρευση των όρων, των συνθηκών της δουλειάς τους, της ζωής τους, αλλά και να κάνουν ριζικές αλλαγές, αυτό που λέμε ‘άλλο μοντέλο’, ένα άλλο κοινωνικό σύστημα.
Πλέον έχει τόσο παλιώσει, τόσο σαπίσει, τόσο διαφθαρεί αυτό το σύστημα που το έχουμε γνωρίσει και από την καλή και από την ανάποδη. Έχουν μαζί του διαφθαρεί και όλα αυτά τα κόμματα που το υπηρέτησαν και το υπηρετούν και κυβέρνησαν αυτή τη χώρα. Είναι σε τόσο λάθος κατεύθυνση για τους λαούς η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση, με τις συνθήκες του Μάαστριχ, της Λισσαβόνας κλπ, που παρεμπιπτόντως ευνοούν και την κινητικότητα του ανθρώπινου δυναμικού, είναι από τις βασικές τους κατευθύνσεις. Η κινητικότητα ανθρώπινου δυναμικού που στην αρχή βοήθησε για κάποια μικρή ανάκαμψη του καπιταλισμού για να ξεπεράσει και κρισιακά φαινόμενα που είχε την περίοδο εκείνη, αλλά από ένα σημείο και μετά γυρίζει μπούμερανγκ για τις ξεχωριστές οικονομίες των κρατών μελών, αλλά κυρίως για τους ίδιους τους εργαζόμενους, που βλέπουν τις ζωές τους συνεχώς να επιδεινώνονται με αυτή την κατάσταση» πρόσθεσε.
Ο Δ. Κουτσούμπας εξέφρασε μεγάλες επιφυλάξεις για τις εκτιμήσεις της κυβέρνησης σχετικά με την τάση ανάσχεσης του brain drain, σημειώνοντας: «Κοίταζα στοιχεία από το 2008 μέχρι τα τέλη του 2022 που υπάρχουν στοιχεία, το πρόσημο είναι αρνητικό. Έχει μεγαλώσει, δεν έχει μειωθεί. Μπορεί κάποιοι να επέστρεψαν, όχι κυρίως από το επιστημονικό δυναμικό, άλλες κατηγορίες εργαζομένων από τη συνολική μετανάστευση, αλλά το πρόσημο είναι αρνητικό πάλι. Και αυτό εξηγείται γιατί δεν έχει αλλάξει ριζικά η κατάσταση στον τομέα της οικονομίας, δεν έχουν φτιαχτεί κλάδοι υψηλής ειδίκευσης, νέων τεχνολογιών ώστε να απορροφούν αυτό το δυναμικό. Χώρια που με αυτό το σύστημα που ζούμε, που δεν υπάρχει ορθολογισμός, δεν υπάρχει κάποιο κεντρικό επιστημονικό σχέδιο που να μπορεί να καθορίζει αυτά τα πράγματα, όλα αφήνονται στην τύχη της καπιταλιστικής αγοράς και του κέρδους των ομίλων».
Απαντώντας στην ερώτηση, «Η προϋπηρεσία στο εξωτερικό παρουσιάζεται γενικά ότι δίνει προστιθέμενη αξία στον εργαζόμενο. Αν τελικά επιλέξουμε να μείνουμε στην Ελλάδα, πώς αυτό μπορεί να αντισταθμιστεί;» τόνισε ότι «αντισταθμίζεται με τη συλλογική πάλη. Μένοντας εδώ και διεκδικώντας μαζί με άλλους συναδέλφους σας αλλά και συνολικά με την ελληνική κοινωνία να υπάρξουν αλλαγές, να υπάρξουν δυνατότητες, έτσι ώστε να απορροφηθεί εδώ το επιστημονικό δυναμικό και να έχει αξιοπρεπείς απολαβές, καλές συνθήκες εργασίας. Γιατί η Ελλάδα έχει παραγωγικές δυνατότητες, επιστημονικό δυναμικό υψηλά ειδικευμένο, δυνατότητα να αναπτύξει κλάδους νέων τεχνολογιών υψηλής ειδίκευσης […] Αυτό δεν γίνεται γιατί είναι εμπόδιο το καπιταλιστικό κέρδος. Γιατί μπαίνουν ως προτεραιότητα τα ματωμένα πλεονάσματα, πότε η δημοσιονομική σταθερότητα που λέει η κυβέρνηση, πότε μια σειρά τέτοια ζητήματα που οδηγούν όμως τις ίδιες αυτές τις κυβερνήσεις σε αντεργατικές, αντιλαϊκές πολιτικές και νόμους τέτοιους που δημιουργούν και την οικονομική βάση για να φεύγουν οι νέοι μας στο εξωτερικό», σημείωσε, καταλήγοντας ο Δ. Κουτσούμπας.