Επιχειρούμε μια συνολική ανασυγκρότηση για τον πρωτογενή τομέα και προχωράμε σε έργα υποδομής που είχε ανάγκη ο αγροτικός κόσμος εδώ και πάρα πολλά χρόνια, όπως τα έργα για το αρδευτικό νερό, ανέφερε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κώστας Τσιάρας, μιλώντας νωρίτερα στη Βουλή.
«Είναι τεράστια ανάγκη να εκμεταλλευτεί η χώρα κάθε δυνατότητα του χρηματοδοτικού εργαλείου που αφορά στο στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ και να μπει σε μια άλλη εποχή για να στηρίξει όλους τους ανθρώπους του πρωτογενούς τομέα. Το τελευταίο χρονικό διάστημα μέσα από την προτεραιοποίηση όλων των ζητημάτων που αφορούν στον πρωτογενή τομέα επιχειρείται μια συνολική ανασυγκρότηση, όχι μόνο με την απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων αλλά κυρίως με έργα υποδομής, με παρεμβάσεις που αφορούν στη μείωση του κόστους παραγωγής, με πολιτικές για προϊόντα που παράγει η χώρα και έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα», είπε ο κ. Τσιάρας και πρόσθεσε ότι θα γίνουν πράξη έργα υποδομής που δεν είχαν γίνει τα προηγούμενα χρόνια, και πλέον θα δώσουν στον πρωτογενή τομέα τη δυνατότητα να αναπτυχθεί, στο βαθμό που το δικαιούνταν.
Νωρίτερα, ο πρόεδρος της ΚΟ της Νέας Αριστεράς Αλέξης Χαρίτσης είπε ότι «βρισκόμαστε σε πολύ κρίσιμο σταυροδρόμι και με την διαχείριση της νέας ΚΑΠ, αλλά και με τον πρωτογενή τομέα συνολικά. Τα πράγματα είναι δύσκολα, τα προβλήματα είναι πολλά και δεν λύνονται ούτε με μεσοβέζικα μέτρα, όπως αυτά που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ, ούτε με αποικιοκρατικού χαρακτήρα σχεδιασμούς, όπως η διαχείριση των ζητημάτων της Θεσσαλίας με το περίφημο master plan, ούτε με ιδιωτικοποίηση των υδάτων, ούτε με αυτά που ακούστηκαν για το πρόγραμμα των 600 εκατομμυρίων, για την ανάπτυξη της θερμοκηπιακής καλλιέργειας, για το οποίο δημιουργούνται και απορίες, σχετικά με την αντιπαροχή αδρανών γαιών». Σε αυτό το πνεύμα, ο κ. Χαρίτσης ζήτησε εθνικό σχέδιο για τη γεωργία που θα εστιάζει στην καινοτομία, σε νέα συλλογικά σχήματα, θα διευκολύνει τη συμμετοχή νέων αγροτών στον πρωτογενή τομέα.
Στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, ο Αλέξης Χαρίτσης κάλεσε τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων να απαντήσει για την «πολύμηνη καθυστέρηση των προγραμμάτων των οργανώσεων ελαιουργικών φορέων, μετά την απαράδεκτη απώλεια πόρων από την ΚΑΠ 2023-2027». Ο κ. Χαρίτσης στην ερώτησή του ανέφερε ότι «με ευθύνη της κυβέρνησης, η χώρα απώλεσε το έτος 2023 πολύτιμα ευρωπαϊκά κονδύλια, όσον αφορά τον κρίσιμο τομέα του ελαιόλαδου και της επιτραπέζιας ελιάς, από την ΚΑΠ 2023- 2027. Για το έτος 2024, μετά από αδικαιολόγητη πολύμηνη καθυστέρηση, η σχετική υπουργική απόφαση που ρυθμίζει τη διαδικασία για τα Επιχειρησιακά Προγράμματα Εργασίας Οργανώσεων Ελαιουργικών Φορέων (ΟΕΦ), δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως μόλις στις 15 Ιουλίου 2024. Χωρίς καν να έχει προηγηθεί προδημοσίευση, η εν λόγω απόφαση έθεσε ασφυκτική προθεσμία μόλις 15 ημερών για να υποβληθούν οι σχετικές αιτήσεις από τις ΟΕΦ. Μετά τις έντονες διαμαρτυρίες της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ) ο υπουργός προχώρησε στην τροποποίηση της ανωτέρω απόφασης δίνοντας παράταση μόλις 48 ωρών (!) για την υποβολή των αιτήσεων». Ο κ. Χαρίτσης ανέφερε επίσης ότι μετά την απαράδεκτη αδράνεια για το έτος 2023, η πολύμηνη καθυστέρηση και οι ασφυκτικές προθεσμίες για το τρέχον έτος έχουν δημιουργήσει τεράστια αναστάτωση στους ελαιοκομικούς φορείς, σύμφωνα με τους οποίους μόνο αν κάποιος έχει εσωτερική πληροφόρηση είναι σε θέση να υποβάλει τον σχετικό φάκελο εμπρόθεσμα. Ακόμα, όμως, και στην ιδεατή περίπτωση που όλα κυλούσαν γρήγορα και ομαλά, όπως σημείωσε, η απορρόφηση των σχετικών κονδυλίων για το έτος 2024 πρέπει πάλι να γίνει σε ασφυκτικά χρονικά περιθώρια, ενώ οι συγκεκριμένοι πόροι δεν μπορούν να μεταφερθούν σε επόμενο έτος.
«Η χώρα μας δεν έχει την παραμικρή πολυτέλεια, ειδικά στις σημερινές συνθήκες, να χάνει πολύτιμα ευρωπαϊκά κονδύλια, λόγω αβελτηρίας, καθυστερήσεων ή άλλων μεθοδεύσεων, από υπηρεσιακούς παράγοντες των υπουργείων, και στη συγκεκριμένη περίπτωση, του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης», είπε ο πρόεδρος της ΚΟ της Νέας Αριστεράς και έθεσε επτά ερωτήματα:
-ποια ποσά για τους ελαιοκομικούς φορείς χάθηκαν την περσινή χρονιά, το 2023.
-ποια ποσά αφορούν τα υπόλοιπα έτη και πως θα διασφαλιστεί ότι δεν χαθούν και αυτά.
-ποια είναι η καταληκτική ημερομηνία για τις προκαταβολές του 2024.
-γιατί δεν έγινε προδημοσίευση και διαβούλευση του προγράμματος των ΟΕΦ και ποιος αποφάσισε στο υπουργείο και για ποιο λόγο δόθηκε ελάχιστος χρόνος για την υποβολή των αιτήσεων για έγκριση.
-ποιοι ΟΕΦ είχαν ενταχθεί την περίοδο 2021-2022 και ποια η γεωγραφική κατανομή τους και ποιοι από αυτούς έλαβαν προκαταβολή και ποια η κατανομή των ενισχύσεων ανά περιφέρεια.
-γιατί άργησε η αξιολόγηση των αιτήσεων των ΟΕΦ το 204, ποιος ο αριθμός τους και η γεωγραφική κατανομή για τη φετινή χρονιά.
-πως θα διασφαλιστεί, μετά την αξιολόγηση που θα γίνει ότι οι φορείς θα μπορέσουν να προχωρήσουν στη διαδικασία της υποβολής ενστάσεων και να προλάβουν να υλοποιήσουν τα προγράμματα δράσεων τους για το 2024, ώστε να μην υπάρξει και πάλι απώλεια πόρων.
Ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Κ. Τσιάρας είπε ότι τα προγράμματα των ΟΕΦ είναι τριετή προγράμματα εργασίας, προϋπολογισμού περίπου 46 εκατομμυρίων ευρώ, ανά τριετία, χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ αλλά και από εθνικά ίδια κεφάλαια των συμμετεχόντων φορέων. Τα προγράμματα αυτά αφορούν σε εγκατάσταση συστημάτων ποιότητας και ιχνηλασιμότητας, σε επενδύσεις εξοπλισμού παραγωγών, στην εγκατάσταση συστημάτων ολοκληρωμένης διαχείρισης ελαιοκαλλιέργειας, στον εκσυγχρονισμό εγκαταστάσεων, στην εκπαίδευση των παραγωγών και στις μελέτες που πρέπει να γίνονται, από τον συγκεκριμένο κλάδο. Όπως δε επισήμανε ο κ. Τσιάρας, μαζί με τα τομεακά προγράμματα για το μέλι, τον οίνο, τα φρούτα, τα λαχανικά, είναι κομμάτι του στρατηγικού σχεδίου της ΚΑΠ 2023-2027, η οποία αποτυπώνει το σύνολο των αναγκαίων παρεμβάσεων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.
«Είναι παρεμβάσεις που συμβάλλουν στην ικανοποίηση των διαπιστευμένων και ιεραρχημένων αναπτυξιακών αναγκών του αγροδιατροφικού αλλά και των αγροτικών περιοχών που πρέπει να αναπτυχθούν με έργα που εκσυγχρονίζουν την παραγωγή και την παραγωγική διαδικασία. Υπάρχουν δύο σημαντικές διαφορές, σε σχέση με το παρελθόν. Η σημαντικότερη διαφορά έγκειται στην υποχρέωση της τήρησης όλων των υποχρεώσεων για την παρακολούθηση και την αξιολόγηση που διέπουν το σύνολο των παρεμβάσεων του στρατηγικού σχεδίου. Επίσης τα προγράμματα ελαιοπαραγωγής πλέον υλοποιούνται, βάσει του οικονομικού έτους, δηλαδή από 1/1 έως 31/12, και όχι βάσει του ελαιοκομικού έτους», είπε ο υπουργός Αγροτικής Πολιτικής και πρόσθεσε πως «αυτά τα προγράμματα έπρεπε, αυτή τη φορά, να στηθούν από την αρχή του έτους, με βάση την ΚΑΠ, ως προς τις διαδικασίες. Γι΄αυτό από το καλοκαίρι του 2023 οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου προετοίμασαν το σχέδιο της απόφασης το οποίο στάλθηκε, από την ειδική υπηρεσία διαχείρισης του στρατηγικού σχεδίου της ΚΑΠ και τον ΟΠΕΚΕΠΕ, προκειμένου να γίνει ενσωμάτωση στα σχετικά άρθρα των απόψεων των υπηρεσιών τους, για θέματα αρμοδιότητας».
Ο κ, Τσιάρας ανέφερε ότι υπήρξαν σημαντικές αντιρρήσεις από την ΕΘΕΑΣ, την Εθνική Ένωση Αγροτικών Συνεταιρισμών, και από αγροτικούς φορείς, σε σχέση με τη δυνατότητα υλοποίησης του στρατηγικού σχεδίου. Γι΄αυτό, όπως είπε, ζητήθηκε η τροποποίηση του στρατηγικού σχεδίου. «Αντιλαμβάνεστε ότι για να ήταν περισσότερο αποτελεσματικό και να υπήρχε η δυνατότητα απορρόφησης όλων αυτών των ευρωπαϊκών κοινοτικών πόρων, προφανώς, θα έπρεπε η ελληνική πολιτεία, η κυβέρνηση να ακούσει και τις προτάσεις της ΕΘΕΑΣ και τις προτάσεις όλων των αγροτικών φορέων. Είναι γνωστό ότι η έγκριση αυτής της τροποποίησης προϋπέθετε διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με συγκεκριμένες διαδικασίες και συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, για τα οποία δεν μπορούσαμε να παρέμβουμε-αυτή είναι η αλήθεια-φτάσαμε λοιπόν να πάρουμε την απάντηση 28/2/2024. Αυτή είναι η αλήθεια και εγώ δεν θα κρυφτώ πίσω από το δάχτυλό μου γιατί προφανώς, έπρεπε από τη μια να ικανοποιήσουμε τα αιτήματα των ελαιοπαραγωγικών φορέων, μέσω της ΕΘΕΑΣ, αλλά από την άλλη πλευρά, δημιουργούνταν ένα μεγάλο ζήτημα μιας και υπήρχε αδυναμία να υλοποιηθούν επιχειρησιακά προγράμματα, κατά το 2023 και να χαθούν ευρωπαϊκά κονδύλια. Το δίλημμα ήταν αν θα προχωρούσαμε με το στρατηγικό σχέδιο της ΚΑΠ, όπως ήταν, και πιθανότατα θα δημιουργούσε ακόμα μεγαλύτερη αδυναμία απορρόφησης κονδυλίων ή να το τροποποιήσουμε με βάση τις πραγματικές ανάγκες, δυνατότητες, προτάσεις της ΕΘΕΑΣ, προκειμένου να υπάρχει μεγαλύτερη απορρόφηση των κοινοτικών κονδυλίων. Αυτό ήταν το μεγάλο ερώτημα. Γι΄αυτό το λόγο ουσιαστικά από την ανάληψη των καθηκόντων, αμέσως μόλις μου ετέθη το ζήτημα, ουσιαστικά ζήτησα από τις υπηρεσίες του υπουργείου να προχωρήσουν αμέσως στην έκδοση της σχετικής υπουργικής απόφασης», είπε ο κ. Τσιάρας και εξήγησε ότι έτσι εκδόθηκε η υπουργική απόφαση στις 15/7/2024.
Υπογράμμισε παράλληλα ότι για να υλοποιηθεί το πρόγραμμα το 2024, θα πρέπει ως τις 15 Οκτωβρίου να έχουν εκταμιευθεί οι προκαταβολές, για τα εγκεκριμένα προγράμματα. Ταυτόχρονα έπρεπε οι προθεσμίες υποβολής και αξιολόγησης των προγραμμάτων να είναι όσο γίνεται συντομότερες. «Οι ενδιαφερόμενοι συμμετέχοντες αλλά και οι υπηρεσίες μας, όλον αυτόν τον καιρό έκαναν πραγματικό αγώνα δρόμου, για να προλάβουνε με δεδομένο το ορόσημο της 15ης Οκτωβρίου», είπε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και ενημέρωσε τον κ. Χαρίτση ότι υποβλήθηκαν 80 προτάσεις προγραμμάτων ύψους 71,5 εκατ. ευρώ, για τα οποία αρχές της εβδομάδος θα ανακοινωθούν οι προσωρινοί πίνακες κατάταξης.
«Αυτό που συνέβη είναι ότι έχουμε απώλεια ευρωπαϊκών πόρων, δηλαδή χρήματα που δικαιούται η χώρα μας, τα χάνει γυρνάνε στα κοινοτικά ταμεία, χάνονται από τα ελληνικά ταμεία, ακριβώς λόγω ολιγωριών, των καθυστερήσεων», είπε ο κ. Χαρίτσης που παρατήρησε: «Καταλαβαίνω ότι είστε σε μια δύσκολη θέση, γιατί πρέπει να καλύψετε και τον προκάτοχό σας… Για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους. Τα ποσά είναι 10,3 εκατομμύρια, για την περσινή χρονιά, για το 2023 και 14,5 εκατομμύρια για το 2024. Δηλαδή 24,5 εκατομμύρια ευρώ θα χαθούν. Εδώ το υπουργείο πρέπει να κάνει όλες τις απαραίτητες ενέργειες».
«Τα χρήματα του 2024 δεν θα χαθούν. Γι΄αυτό και υπέγραψα τροποποίηση της απόφασης με την οποία προβλέπουμε ότι κάθε ΟΕΦ μπορεί να πάρει προκαταβολή κατόπιν αιτήματός της στον ΟΠΕΚΕΠΕ, μετά την έγκριση του επιχειρησιακού προγράμματος, έως 15 Οκτωβρίου», απάντησε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και εξήγησε ότι επεκτάθηκε η προθεσμία, για την δυνατότητα κατάθεσης αιτήματος προκαταβολής, πέραν της 25ης Σεπτεμβρίου, όπως προέβλεπε η συγκεκριμένη υπουργική απόφαση». Βρίσκονται, όπως σημείωσε, 80 κατατεθειμένα επιχειρησιακά προγράμματα, συνολικού ύψους 71,5 εκατομμυρίων. «Υπάρχουν αιτήσεις πολύ περισσότερες από τις δυνατότητες που έχει το πρόγραμμα να καλύψει. Δεν θα μπορέσουμε να τα καλύψουμε όλα ή στο σύνολο του αιτούμενου ποσού, καθώς τα διαθέσιμα κοινοτικά κεφάλαια είναι περίπου 42 εκατομμύρια. Τα χρήματα αυτά αφορούν την επιδότηση, κατά 75%, του τομεακού προγράμματος, και μετά την έγκριση του επιλέξιμου ποσού, αυτό θα συμπληρωθεί κατά 12,5% από την εθνική συμμετοχή και κατά 12,5% από την ίδια συμμετοχή των συμμετεχόντων φορέων. Αν καταφέρουμε να απορροφήσουμε το σύνολο του προγράμματος, με την άθροιση της εθνικής συμμετοχής και των ιδίων κεφαλαίων, το σύνολο του προϋπολογισμού όλων αυτών των προγραμμάτων, θα φτάσει στα 63,2 εκατομμύρια ευρώ», είπε ο κ. Τσιάρας και ενημέρωσε ότι ολοκληρώνεται από τις αρμόδιες επιτροπές η αξιολόγηση των υποβληθέντων προτάσεων. Είπε επίσης ότι τα επόμενα χρόνια οι προκαταβολές, οι οποίες ανέρχονται από το 30% έως 80% του προγράμματος, θα καταβάλλονται έως 31 Μαρτίου, για να μπει επιτέλους τάξη.