Τα προβλήματα στην πρακτική εφαρμογή του ισχύοντος νομικού πλαισίου (ν. 2071/1992) περί της ακούσιας νοσηλείας των ανηλίκων, αναδεικνύει έρευνα που έχει στα «χέρια» του το υπουργείο Υγείας και η οποία δείχνει ότι σε πολλές περιπτώσεις, οι αποφάσεις για την ακούσια νοσηλεία των ανηλίκων δεν συμβαδίζουν με το πνεύμα και το γράμμα των σχετικών διατάξεων.
Τα στοιχεία διαβιβάστηκαν στη Βουλή από τον υφυπουργό Υγείας Δημήτρη Βαρτζόπουλο, μετά από ερώτηση που είχε καταθέσει ο ΣΥΡΙΖΑ και δείχνουν ότι σε εκατοντάδες υποθέσεις που σχετίζονται με τη διαδικασία ακούσιας νοσηλείας εφήβων και τις σχετικές αποφάσεις που ελήφθησαν, λιγότερες από τις μισές κρίθηκαν στη συνέχεια πραγματικά αναγκαίες. Ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο που αναδεικνύει η σχετική έρευνα είναι ότι μεγάλο ποσοστό των εφήβων για τις οποίους αποφασίστηκε η ακούσια νοσηλεία, νοσηλεύτηκαν σε μονάδες ενηλίκων στα νοσοκομεία της χώρας.
Αρχειακή έρευνα, που έγινε στο πλαίσιο διπλωματικής εργασίας στο ΕΚΠΑ, σε σχέση με τις υποθέσεις που σχετίζονται με τη διαδικασία ακούσιας νοσηλείας και απασχόλησαν την Εισαγγελία Ανηλίκων Αθηνών το χρονικό διάστημα από 1-1-2018 έως και 31-7-2022, κατέδειξε ότι από τον Ιανουάριο 2018 έως και τον Ιούλιο 2022, η Εισαγγελία Ανηλίκων Αθηνών χειρίστηκε 663 υποθέσεις σχετιζόμενες με τη διαδικασία της ακούσιας νοσηλείας, οι οποίες αφορούσαν συνολικά 459 εφήβους. Παρότι στις 614 από τις 663 υποθέσεις δόθηκε εισαγγελική εντολή για ακούσια εξέταση (ή απευθείας για νοσηλεία), μόνο σε 254 κρίθηκε αναγκαία η νοσηλεία. Τόσο το πλήθος των υποθέσεων που εν γένει χειρίστηκε η Εισαγγελία όσο και το πλήθος των υποθέσεων «ακούσιας νοσηλείας» και «ακούσιας εξέτασης» παρουσίασαν αύξηση κατά την περίοδο κατόπιν της έναρξης της πανδημίας C0VID-19, με την αύξηση αυτή να είναι στατιστικά σημαντική στις περιπτώσεις του συνόλου των υποθέσεων και των υποθέσεων «ακούσιας εξέτασης», αναφέρει ο υφυπουργός Υγείας στο απαντητικό του έγγραφο.
Από την ίδια έρευνα προέκυψε ότι κατά το χρονικό διάστημα από 1-1-2019 έως 31-12-2021, η Εισαγγελία χειρίστηκε 461 υποθέσεις που αφορούσαν 322 ανηλίκους/ες. Παρότι και σε αυτή την περίπτωση δόθηκε εισαγγελική εντολή για ακούσια εξέταση στην πλειονότητα των υποθέσεων (92%), μόλις σε 168 υποθέσεις (36,4%) επιβλήθηκε τελικά το μέτρο της ακούσιας νοσηλείας. Η πλειονότητα ακούσιων νοσηλειών αφορούσε αγόρια (73%), ανηλίκους/ες άνω των 16 ετών (81%) και ανηλίκους/ες με τόπο γέννησης την Ελλάδα (52%), με τον/την ανήλικο/η να νοσηλεύεται τελικά σε ψυχιατρική μονάδα ενηλίκων (74%). Ο μέσος χρόνος νοσηλείας ανήλθε σε 25,6 ( ∓ 30,7) ημέρες και παρότι φάνηκε να μειώνεται με την πάροδο του χρόνου, δεν βρέθηκε στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση ως προς τη διάρκεια νοσηλείας κατά τα έτη 2019, 2020, 2021.
Ο κ. Βαρτζόπουλος διαβιβάζει στη Βουλή και αναλυτικά στοιχεία που αφορούν στον αριθμό των ανηλίκων ανά έτος οι οποίοι παραπέμφθηκαν και νοσηλεύτηκαν σε ψυχιατρικά τμήματα ενηλίκων για την περίοδο 2019-2023 ανά Υγειονομική Περιφέρεια και Νοσοκομείο.
Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που κατέθεσαν σχετική ερώτηση στη Βουλή, με επικεφαλής την Έλενα Ακρίτα ανέφεραν ότι «ανήλικοι με σοβαρά ψυχικά νοσήματα και έφηβοι που έχουν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας και χρειάζονται περίθαλψη σε εξειδικευμένη κλινική στερούνται, εν έτει 2024, της κατάλληλης νοσηλευτικής φροντίδας, λόγω ένδειας διαθέσιμων κλινών ή παραπέμπονται αναγκαστικά σε ψυχιατρικές δομές ενηλίκων, εκθέτοντάς τους σε επιπλέον κινδύνους και κακοποιητικές συμπεριφορές. Στην αδυναμία του συστήματος να ανταποκριθεί στις νοσηλείες παιδιών σε Ψυχιατρικές Κλινικές Παιδιών και Εφήβων αλλά και στις προνοιακές ανάγκες αυτών και των οικογενειών τους, έρχεται να προστεθεί την τελευταία περίοδο η αύξηση του αριθμού των εισαγγελικών παραγγελιών για εντατική παρακολούθηση παιδιών και εφήβων».
Η νοσηλεία εφήβων με ψυχική διαταραχή αποτελεί θεραπευτική διαδικασία και όχι κατασταλτική μέθοδο ή φύλαξη, είναι η θέση του ΣΥΡΙΖΑ, όπως αυτή έχει διατυπωθεί στην ερώτηση, όπου σημειώνεται ότι η νοσηλεία ανηλίκων πρέπει να πραγματοποιείται σε Μονάδα Νοσηλείας Εφήβων, σε συνθήκες «θεραπευτικού περιβάλλοντος», με στόχο την ψυχοσυναισθηματική υποστήριξη του εφήβου και τη διασφάλιση του θεμελιώδους δικαιώματός του για προσωπική ανάπτυξη.
Οι βουλευτές ζητούσαν να ενημερωθεί η Βουλή:
-Ποιος είναι ο αριθμός των ανηλίκων ανά έτος, οι οποίοι παραπέμφθηκαν και νοσηλεύτηκαν σε Ψυχιατρικά Τμήματα Ενηλίκων για την περίοδο 2019-2023;
-Σε τι ποσοστό επί του συνόλου αυτών των εισαγωγών ανέρχονται οι ακούσιες νοσηλείες;
-Για ποιο λόγο παραμένουν αδρανείς και δεν στελεχώνονται οι ήδη διαθέσιμες κλίνες για παιδιά και εφήβους;
-Τι ενέργειες έχουν γίνει για να καλυφθούν άμεσα οι ολοένα αυξανόμενες ανάγκες νοσηλείας ανηλίκων στις προβλεπόμενες Μονάδες Ψυχικής Υγείας σε Αθήνα και επικράτεια;
-Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα εντός του οποίου θα καλυφθούν πανελλαδικά οι κενές θέσεις προσωπικού όλων των ειδικοτήτων στις Ψυχιατρικές Κλινικές Παιδιών και Εφήβων;
Ο υφυπουργός Υγείας αναφέρει στην απάντησή του ότι κατά το έτος 2023: εγκρίθηκαν για προκήρυξη είκοσι μία (21) θέσεις ειδικευμένων ιατρών Ψυχιατρικής Παιδιού και Εφήβου για τα νοσοκομεία της χώρας, εκ των οποίων ολοκληρώθηκε η διαδικασία διορισμού για έξι (6) θέσεις, βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία διορισμού για επτά (7) θέσεις και απέβησαν άγονες δέκα (8) θέσεις. Επίσης εγκρίθηκαν για προκήρυξη σαράντα έξι (46) θέσεις ειδικευμένων ιατρών Ψυχιατρικής για τα νοσοκομεία της χώρας, εκ των οποίων ολοκληρώθηκε η διαδικασία διορισμού για είκοσι μία (21) θέσεις, βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία διορισμού για δεκαπέντε (15) θέσεις και απέβησαν άγονες δέκα (10) θέσεις. Για το έτος 2024 εκδόθηκε απόφαση έγκρισης προκήρυξης, στην οποία συμπεριλαμβάνονται δεκαοκτώ (18) θέσεις ειδικευμένων ιατρών Ψυχιατρικής Παιδιού και Εφήβου και πέντε (5) θέσεις ειδικευμένων ιατρών Ψυχιατρικής για τα νοσοκομεία της χώρας.