Η οστεοαρθρίτιδα είναι η πιο κοινή αιτία πόνου στο ισχίο στους ανθρώπους άνω των 50 ετών. Σε παγκόσμιο επίπεδο, από το 1990 έως το 2020 οι ασθενείς με οστεοαρθρίτιδα του ισχίου αυξήθηκαν από 17,02 σε 18,70 ανά 100.000 άτομα. Αυτή η αυξητική τάση αναμένεται να συνεχιστεί, λόγω της ταχείας γήρανσης του παγκόσμιου πληθυσμού και του αυξανόμενου ποσοστού παχυσαρκίας που παρατηρείται παγκοσμίως.
Ο κίνδυνος εμφάνισης οστεοαρθρίτιδας του ισχίου είναι 18,5% για τους άνδρες και 28,6% για τις γυναίκες. Έρευνες δείχνουν ότι υπάρχει κίνδυνος 25% να αναπτύξουν οστεοαρθρίτιδα ισχίου για όσους ζουν μέχρι την ηλικία των 85 ετών. Όλα τα παραπάνω εξηγούν το αυξανόμενο ενδιαφέρον της ορθοπαιδικής κοινότητας για την βελτίωση τόσο των χειρουργικών τεχνικών όσο και των υλικών που χρησιμοποιούνται στην ολική αρθροπλαστική του ισχίου.
«Είναι αποδεδειγμένο ότι η ολική αρθροπλαστική ισχίου είναι μια ασφαλής χειρουργική επέμβαση με θεαματικά αποτελέσματα στη βελτίωση του επιπέδου ζωής των ασθενών με ένα σχετικά μικρό κόστος. Η επέμβαση αντικατάστασης του ισχίου όχι μόνο βελτιώνει την ποιότητα ζωής, αλλά μπορεί ακόμη και να αυξήσει το προσδόκιμο ζωής, σύμφωνα με νεότερες μελέτες», αναφέρει ο κ. Δημήτριος Δόβρης Ορθοπαιδικός Χειρουργός, MD, PhD, D.Av.Med στο Metropolitan Hospital και συνεχίζει εξηγώντας όλα όσα αφορούν στην ολική αρθροπλαστική ισχίου:
Υλικά
Η ολική αρθροπλαστική ισχίου όπως και κάθε άλλη χειρουργική επέμβαση έχει αν και χαμηλό κάποιο ποσοστό επιπλοκών. Η μακροχρόνια διατήρηση του καλού αποτελέσματος της αρθροπλαστικής εξαρτάται από παράγοντες που σχετίζονται με τον ασθενή, με την εμπειρία και τη χειρουργική τεχνική του χειρουργού, αλλά και με τη ποιότητα και τον συνδυασμό των υλικών που χρησιμοποιούνται.
Τα χαρακτηριστικά των διαφορετικών εμφυτευμάτων και οι αμφιλεγόμενες μελέτες στη βιβλιογραφία καθιστούν δύσκολη την επιλογή του καλύτερου εμφυτεύματος. Η μεγαλύτερη συζήτηση αφορά στη χρήση των διαφορετικών υλικών στις φορτιζόμενες επιφάνειες των προθέσεων. Τα εμφυτεύματα CoC (κεραμικό σε κεραμικό) παρουσιάζουν τη λιγότερη φθορά, αλλά έχουν υψηλό κίνδυνο θραύσης και τριξίματος. Τα CoP (κεραμικό σε πολυαιθυλένιο) έχουν υψηλότερο ποσοστό φθοράς από τα CoC αλλά είναι ανθεκτικότερα. Τα MoP (μέταλλο σε πολυαιθυλένιο) έχουν τη χαμηλότερη τιμή αλλά το υψηλότερο ποσοστό φθοράς.
«Δεν υπάρχει τέλειο εμφύτευμα, αλλά υπάρχει ένα ιδανικό εμφύτευμα για κάθε ασθενή. Η αντιστοίχιση εμφυτεύματος με ασθενή και η επιλογή εμφυτεύματος είναι μια δύσκολη εργασία που θα πρέπει να λάβει υπόψη πολλούς παράγοντες όπως η ποιότητα των οστών και η γενική κατάσταση υγείας του ασθενούς. Μια καλή αρχική επιλογή εμφυτεύματος θα καθορίσει το ποσοστό επιβίωσής του και, κατά συνέπεια, την ικανοποίηση του ασθενούς και θα ελαχιστοποιήσει τόσο το κοινωνικό όσο και το οικονομικό κόστος που δημιουργείται από την επακόλουθη αναθεώρηση της ολικής πρόσθεσης ισχίου. Η ανάπτυξη νέων βιοϋλικών που συνδυάζουν τη χρήση νέων νανοσωματιδίων με αντιμικροβιακή δράση για τη μείωση του κινδύνου μόλυνσης, μεταξύ άλλων βελτιώσεων, θα αυξήσει την επιτυχία αυτών των πολύπλοκων χειρουργικών επεμβάσεων και τη μακροπρόθεσμη επιβίωση του εμφυτεύματος», επισημαίνει.
Προσπελάσεις
H χειρουργική προσπέλαση του ισχίου για να ακολουθήσει η τοποθέτηση των υλικών παραδοσιακά γινόταν πλαγίως ή οπισθίως. Τα τελευταία χρόνια αλματώδη αύξηση παρουσιάζει η πρόσθια προσπέλαση και Πρόσθια Ελάχιστα Παρεμβατική Προσπέλαση AMIS (Anterior Minimally Invasive Surgery). Υπάρχει η τάση να γίνει η τυπική προσέγγιση τόσο στις Η.Π.Α όσο και παγκοσμίως.
«Η AMIS χαρακτηρίζεται από μειωμένη τομή του δέρματος και η διαφορά της από τις άλλες μεθόδους είναι ότι οι μύες και οι τένοντες απλά μετατοπίζονται προσωρινά για να γίνει η τοποθέτηση των υλικών. Μειώνεται έτσι πάρα πολύ ο τραυματισμός των μαλακών μορίων, των αγγείων και των νεύρων της περιοχής. Τα πλεονεκτήματα της μεθόδου είναι ο μειωμένος μετεγχειρητικός πόνος, η συντομότερη αποκατάσταση, και παραμονή στο νοσοκομείο, η μικρότερη ουλή του δέρματος, η ταχύτερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες και η λιγότερη απώλεια αίματος.
Μια ακόμη πολύ σημαντική διαφορά είναι ο μειωμένος κίνδυνος εξάρθρωσης και η αποτροπή της χωλότητας στον οποίο συμβάλει η διατήρηση των μυών και όχι η διατομή τους. Ένα ακόμη πλεονέκτημα είναι ότι λόγω της ύπτιας θέσης που έχει ο ασθενής κατά την διάρκεια της επέμβασης είναι δυνατή η χρήση ακτινολογικού ελέγχου διεγχειρητικά που είναι πολύ σημαντικό για την αποφυγή ανισοσκελίας μετεγχειρητικά», τονίζει ο ειδικός.
Επαυξημένη Πραγματικότητα (AR AUGMENTED-REALITY)
«Η καθοδηγούμενη αντικατάσταση ισχίου βασίζεται στην αξονική τομογραφία του ισχίου που έχει γίνει πριν από την επέμβαση. Η τρισδιάστατη φύση μιας αξονικής τομογραφίας δίνει περισσότερες λεπτομέρειες για την ανατομία του ασθενούς από τις δυσδιάστατες ακτινογραφίες επιτρέποντας έτσι τη δημιουργία ενός υπολογιστικού μοντέλου της λεκάνης και του μηριαίου οστού. Αυτό το μοντέλο χρησιμοποιείται για το σχεδιασμό του μεγέθους, τον προσανατολισμό και τη θέση των υλικών αντικατάστασης του ισχίου. Το μοντέλο και το σχέδιο του υπολογιστή φορτώνονται στο σετ μικροφώνου-ακουστικού AR, επιτρέποντας στον χειρουργό να τα οπτικοποιήσει απευθείας κατά την εκτέλεση της επέμβασης.
Ο χειρουργός μπορεί έτσι να δει τη μοναδική ανατομία ενός ασθενούς για να τοποθετήσει με ακρίβεια το εμφύτευμα. Οι τεχνολογία AR υπόσχεται πολλά για τις χειρουργικές επεμβάσεις που σχετίζονται με το ισχίο, τόσο για την προεγχειρητική προσομοίωση και την εκπαίδευση των χειρουργών όσο και για την δυνατότητα των ορθοπαιδικών να χειρουργούν με μεγαλύτερη ακρίβεια και ασφάλεια», εξηγεί.
Ρομποτική Αρθροπλαστική MAKO
«Η διαδικασία ξεκινά με μια ειδική αξονική τομογραφία της άρθρωσης του ισχίου, χρησιμοποιώντας το λογισμικό MAKO, το οποίο δημιουργεί ένα τρισδιάστατο μοντέλο του προσβεβλημένου ισχίου στον υπολογιστή του συστήματος. Ακολούθως ο χειρουργός επεξεργάζεται και εξατομικεύει την όλη διαδικασία, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενούς, δημιουργώντας έτσι ένα εξατομικευμένο προεγχειρητικό σχέδιο.
Ο χειρουργός χρησιμοποιεί ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές επεμβάσεις (M.I.S) για να αποκαλύψει την άρθρωση. Στη συνέχεια, ο ρομποτικός βραχίονας MAKO, με καθοδήγηση του χειρουργού και ακολουθώντας το προεγχειρητικό σχέδιο, προετοιμάζει τόσο την κοτύλη όσο και το άνω μηριαίο οστό και βοηθά στην τοποθέτηση των εμφυτευμάτων με εξαιρετική ακρίβεια και χωρίς περιθώρια λάθους, αποφεύγοντας τυχόν προβλήματα ανισοσκελίας.
Η ολική αρθροπλαστική ισχίου παραμένει μια εξαιρετική επέμβαση η οποία συχνά αλλάζει την ποιότητα της ζωής των ασθενών. Θα υπάρχει πάντα συζήτηση για τα πιθανά οφέλη και αποτελέσματα των διαφορετικών προσπελάσεων, των διαφορετικών υλικών για την κατασκευή των στειλεών και των επιφανειών φόρτισης των εμφυτευμάτων αλλά και των διαφορών στα πρωτόκολλα αποκατάστασης. Οι χειρουργοί θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τις ανάγκες του κάθε ασθενούς ξεχωριστά σύμφωνα με την ανατομία, την ηλικία, και τις προσδοκίες τους.
Η ρομποτική ορθοπαιδική χειρουργική αποτελεί την πιο σύγχρονη ιατρική τεχνολογία που είναι διαθέσιμη για την αντιμετώπιση αρθρίτιδας και σοβαρών παθήσεων των γονάτων και του ισχίου», καταλήγει ο κ. Δόβρης.
*Το Metropolitan Hospital ξεχωρίζει στην Ελλάδα ως το πρώτο νοσοκομείο στην Ευρώπη που υιοθέτησε και εφάρμοσε αυτή την τεχνολογία, με 8 χρόνια εμπειρίας και περισσότερες από 1.500 επεμβάσεις με το σύστημα MΑΚΟ, ενώ αποτελεί διεθνές Κέντρο Αριστείας για αυτήν την τεχνική.