«Προκλήσεις Δικαίου στην Ευρώπη του Μέλλοντος» ήταν το θέμα συνεδρίου που πραγματοποιήθηκε στο χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς, με στόχο την προώθηση της αρχής του Κράτους Δικαίου στο πλαίσιο της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης. Την εκδήλωση διοργάνωσε το Υπουργείο Εξωτερικών, σε συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Δημοσίου Δικαίου (EPLO) και την Περιφέρεια Αττικής.
Στο συνέδριο, κεντρικός ομιλητής ήταν ο υπουργός Επικρατείας και καθηγητής, Γιώργος Γεραπετρίτης, ο οποίος αφού περιέγραψε το παλαιό ζήτημα της ύπαρξης δύο αντίρροπων, όπως είπε, πόλων, των κρατών – μελών με το προνόμιο της κυριαρχίας από τη μια, και της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το ισχυρό οικονομικό μοντέλο από την άλλη, εστίασε στο σημερινό σταυροδρόμι: είτε περισσότερης Ευρώπης, με εμβάθυνση της νομισματικής ένωσης αλλά και μεγαλύτερη συμμετοχή των πολιτών, είτε λιγότερης Ευρώπης. «Για μας, η απάντηση δεν μπορεί παρά να είναι μονόδρομος», αυτή της περισσότερης Ευρώπης, το θέμα όμως είναι «πώς», επεσήμανε.
Στην απάντησή του ο υπουργός Επικρατείας ξεκίνησε από την ανάγκη για περισσότερο αντιπροσωπευτική Ευρώπη: είναι κρίσιμο να μην νιώθουν αποξενωμένοι οι πολίτες, υπογράμμισε ενώ αναγνώρισε την ίδια στιγμή, ότι η πολυπλοκότητα των ευρωπαϊκών θεσμών συντείνει στην αποξένωση των πολιτών.
Παράλληλα, το κομμάτι πολιτικής που παράγεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να αποκτήσει πολύ μεγαλύτερη νομιμοποίηση και λογοδοσία, ίσως μέσα από μια ενιαία εκλογή του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και όλων των επιτρόπων. Μια δεύτερη ιδέα, είναι η δημιουργία ενός δεύτερου νομοθετικού σώματος, παράλληλα δηλαδή με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: ένα σώμα εν είδει Γερουσίας στο οποίο όμως όλα τα κράτη – μέλη θα συμμετέχουν με τον ίδιο αριθμό εκπροσώπων ανεξαρτήτως μεγέθους. Με άλλα λόγια, Μάλτα και Λουξεμβούργο θα έχουν τον ίδιο αριθμό αντιπροσώπων με τη Γερμανία. Ταυτοχρόνως ο υπουργός επέμεινε στην ανάγκη να λαμβάνονται οι αποφάσεις μέσα από μια γνήσια διαβουλευτική διαδικασία, με ακρόαση φορέων κ.ο.κ.
Στο σημείο αυτό της ομιλίας του όμως, ο Γ. Γεραπετρίτης πήρε αφορμή από το μεγάλο παγκόσμιο θέμα της τελευταίας διετίας, τον κορονοϊό, για να συμπεράνει ότι κανένα κράτος δεν μπορεί να ανταπεξέλθει σε κάτι που απαιτεί οικουμενικές λύσεις. «Η πανδημία», τόνισε, «θα έρχεται και θα ξανάρχεται, όσο δεν δίνονται οικουμενικές λύσεις».
Ακόμη, μια άλλη πτυχή της νέας Ευρώπης είναι σε κάθε δημόσια πολιτική να λαμβάνεται υπ’ όψιν το συμφέρον των επόμενων γενεών, δήλωσε, κάτι που και ο ίδιος πράττει ως δημόσιο πρόσωπο, όπως είπε. Εν τέλει, και αυτή η έκδοση κοινού χρέους από την Ε.Ε. δεν είναι τίποτε άλλο παρά η εγγύηση για αλληλεγγύη μεταξύ κρατών και γενεών, κατέληξε ο υπουργός Επικρατείας.
Είχε προηγηθεί ο χαιρετισμός ενός εκ των «οικοδεσποτών», του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών, Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη: Το θέμα του κράτους δικαίου στην Ευρώπη είναι από τα κεντρικά θέματα που απασχολούν σήμερα τις ευρωπαϊκές δημοκρατίες, απασχολούν το σύνολο της Ε.Ε., σημείωσε εισαγωγικώς για να προσθέσει με έμφαση: «η εξέλιξη του δικαίου, της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι ένας αγώνας διαρκής, ένας αγώνας που θα πρέπει να γίνεται χωρίς εκπτώσεις».
Απέναντι σε αυτές τις κοινές ευρωπαϊκές προκλήσεις για την προστασία του κοινού τρόπου ζωής, των αξιών μας και πάνω από όλα, του κράτους δικαίου, η Ελλάδα έρχεται και συμμετέχει ενεργά με τη συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου στη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, δήλωσε ο αρμόδιος υπουργός. Η οποία, συνέχισε, «φιλοδοξούμε να αποτελέσει αυτό που είχαν σχεδιάσει αρχικά οι διοργανωτές της, μια αντίστροφη διαδικασία: αντί να μιλάμε εμείς οι πολιτικοί και οι Βρυξέλλες, να μιλά πολύ περισσότερο η κοινωνία».
Στις προηγούμενες ευρωεκλογές 200 εκατ. ευρωπαίοι ψήφισαν στη συντριπτική τους πλειοψηφία κόμματα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που πιστεύουν στην εμβάθυνση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, διαψεύδοντας όσους ήθελαν τους λαϊκιστές να καταφέρνουν καίριο πλήγμα στην ενότητα της Ένωσης, είπε επίσης για να προσθέσει: «Διαψεύσαμε όσους έλεγαν ότι στην περίοδο της πανδημίας η Ευρώπη δεν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει την κρίση, και με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα εμβολιασμού και το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης δώσαμε απαντήσεις στα καίρια ζητήματα και της οικονομικής και της υγειονομικής κρίσης», ήταν μια ακόμη παρατήρηση του Μ. Βαρβιτσιώτη, που εκτίμησε στη συνέχεια «μπαίνουμε στην περίοδο των μεγάλων προκλήσεων γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου – αυτό θα είναι το θέμα που θα απασχολεί τη θεσμική ενοποίηση της Ευρώπης».
Ο αν. υπουργός Εξωτερικών στηλίτευσε παράλληλα τα fake news, την παραπληροφόρηση, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στα οποία «κάποιοι μπορούν ανεξέλεγκτα να διασπείρουν οποιεσδήποτε ειδήσεις», ενώ στον αντίποδα όλων αυτών είναι μια Ευρώπη που «απαντά θεσμικά, αργά πολλές φορές, καθυστερημένα απέναντι στο πρόβλημα χωρίς να προκαλεί τον αντίστοιχο κρότο και βρόντο, όπως μια ψευδής είδηση». Η μεγαλύτερη συμμετοχή στη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, η μεγαλύτερη συμμετοχή των Ελλήνων στη διαδικασία αυτή, «θα δυναμώσει τη φωνή μας και θα μας κάνει πρωταγωνιστές στο ευρωπαϊκό όνειρο και εγχείρημα», δήλωσε επίσης. Η Ελλάδα να είναι εν τέλει η χώρα που μπορεί να ανοίγει δρόμους, ανέφερε κλείνοντας και επικαλέστηκε την πρωτοβουλία του πρωθυπουργού Κ. Μητσοτάκη, που προκάλεσε τη συζήτηση για το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και το ψηφιακό πιστοποιητικό που η ελληνική κυβέρνηση πρότεινε τον Ιανουάριο και σήμερα το χρησιμοποιούν όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες.
Τους συμμετέχοντες καλωσόρισε από την πλευρά του και ο περιφερειάρχης Αττικής, Γιώργος Πατούλης, που επέλεξε να υπογραμμίσει τον κομβικό ρόλο των Περιφερειών στην Ευρώπη του μέλλοντος, ενώ προέβλεψε ότι η Επιτροπή των Περιφερειών θα διαδραματίσει το δικό της καθοριστικό ρόλο.
Όμως, ο Γ. Πατούλης αναφέρθηκε και στον προσφάτως ψηφισθέντα νόμο για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, χαρακτηρίζοντάς τον ως το πρώτο βήμα για την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση, συστατικό της οποίας είναι η περιφερειακή διακυβέρνηση. Ένας νόμος που έβαλε τέλος στο αναλογικό σύστημα εκλογής, ένα σύστημα, συμπλήρωσε, που λειτουργούσε διαλυτικά για την Αυτοδιοίκηση.
Μια ξεχωριστή στιγμή της εκδήλωσης ήταν ο χαιρετισμός, μέσω βιντεοσκοπημένου μηνύματος του πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας, συνταγματικού δικαστή, Τζουλιάνο Αμάτο: οι νέες προκλήσεις με τις οποίες έχουμε αναγκασθεί να έρθουμε αντιμέτωποι λόγω της πανδημίας, έχουν επιφέρει αξιοσημείωτες αλλαγές, ήταν η εισαγωγική του παρατήρηση.
«Στην Ελλάδα γνωρίζετε πολύ καλύτερα από όλους ότι αυτοί οι κανόνες που αποσκοπούσαν στον έλεγχο των εθνικών προϋπολογισμών, ανεξαρτήτως τιμήματος, καθιστούν αυτό το τίμημα εξαιρετικά υψηλό και μη βιώσιμο. Τώρα αυτοί οι κανόνες έχουν τεθεί σε αναστολή. Αντιθέτως έχουν καθιερωθεί κοινά δημοσιονομικά εργαλεία που επιδιώκουν τη διατήρηση της κοινωνικής πρόνοιας», σημείωσε ο έμπειρος Ιταλός πολιτικός, διαπιστώνοντας συγχρόνως ότι η εμπιστοσύνη των πολιτών ανεβαίνει, ενώ τα ευρωσκεπτικιστικά κινήματα πέφτουν.
Βεβαίως, διευκρίνισε, οι συγκρούσεις και οι αποκλίσεις δεν έχουν τελειώσει, αντιθέτως ακόμη και σε σχέση με το θεμελιώδη πυλώνα του κράτους δικαίου υπάρχουν πολύ επικίνδυνες διαφορές μεταξύ μας, ενώ ούτε το χάσμα μεταξύ βορείων και νοτίων έχει μικρύνει. Αλλά για μια ακόμη φορά, κατέληξε ο Τζ. Αμάτο, όπως συνέβη τις περασμένες δεκαετίες, το να είσαι ευρωπαίος, σημαίνει για όλους μας περισσότερα οφέλη από ό,τι έχουμε ως πολίτες των χωρών μας μεμονωμένα.
Τους ομιλητές προλόγισε ο διευθυντής του EPLO, καθηγητής Σπύρος Φλογαΐτης.