των Ελίζα Βόζεμπεργκ και Φράνσις Φιτζγκέραλντ *
Οι γυναίκες είναι ασφαλείς στην Ευρώπη. Ή μήπως όχι; Στη Γαλλία, πάνω από 100 γυναίκες δολοφονήθηκαν από τους συντρόφους ή τους πρώην συντρόφους τους το 2022. Στην Ισπανία, μόνον τον Δεκέμβριο εννέα γυναίκες σκοτώθηκαν βίαια μόνο τον Δεκέμβριο. Στην Ιρλανδία, στατιστικά στοιχεία από το Women’s Aid δείχνουν ότι το 2022 ήταν η χειρότερη χρονιά σε μια δεκαετία για γυναικοκτονίες με 11 γυναίκες να σκοτώνονται υπό βίαιες συνθήκες τους τελευταίους 12 μήνες. Ακόμη και μία γυναίκα θύμα είναι πάρα πολύ. Η Ευρώπη δεν μπορεί να το ανεχθεί αυτό.
Σε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ, οι πολίτες απαιτούν δράση και οι κυβερνήσεις συνεχίζουν να ανταποκρίνονται. Για παράδειγμα, το 2021, η Ελλάδα εισήγαγε νέο νόμο για τη «βία και την παρενόχληση» στον χώρο εργασίας, σύμφωνα με τη Σύμβαση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για τη βία και την παρενόχληση. Επίσης, προσάρμοσε αναλόγως τον ποινικό της κώδικα όσον αφορά τους βιασμούς, τις σεξουαλικές παρενοχλήσεις και τους ανηλίκους.
Όμως, ενώ οι απαντήσεις των επιμέρους χωρών της ΕΕ τόσο στη βία όσο και στις συνέπειες της βίας είναι αξιέπαινες – η Γαλλία δοκιμάζει ένα νέο πρόγραμμα στήριξης για να βοηθήσει τα θύματα να αναζητήσουν ασφάλεια και να ξαναχτίσουν τη ζωή τους και η Ιρλανδία εξετάζει εκτεταμένες μεταρρυθμίσεις στα δικαστήρια οικογενειακού δικαίου – ένα κεντρικό πρόβλημα παραμένει: η βία κατά των γυναικών δεν „σέβεται“ τα σύνορα των κρατών μελών, Στην πραγματικότητα, η ασφάλεια μιας γυναίκας εξαρτάται από το πού ζει. Για τον βιασμό, για παράδειγμα, αν και σε οκτώ χώρες της ΕΕ η ελεύθερη και γνήσια συναίνεση έχει αλλάξει τον ορισμό του βιασμού, οι περισσότερες χώρες της ΕΕ εξακολουθούν να απαιτούν απόδειξη χρήσης βίας για την απαγγελία κατηγορίας βιασμού. Εν ολίγοις, είναι απίστευτο, αυτή τη στιγμή, ο βιασμός σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα δεν θεωρείται βιασμός σε κάποια άλλη.
Θέλουμε να διορθώσουμε αυτήν την επαίσχυντη ανωμαλία. Ενώ οι εθνικοί νόμοι θα συνεχίσουν να αποφασίζονται από τα εθνικά κοινοβούλια, αναφορικά με τη βία κατά των γυναικών υποστηρίζουμε ότι είναι καιρός η ΕΕ να θέσει ένα κοινό ελάχιστο πρότυπο, όπως κάναμε στην περίπτωση της τρομοκρατίας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο εργαζόμαστε επί του παρόντος για την πρώτη νομοθεσία της ΕΕ σχετικά με την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών, ένας μακρύς τίτλος για μια απλή και καθυστερημένη πρόταση: ότι η βία είναι βία και η βία κατά των γυναικών σε μια ευρωπαϊκή χώρα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως βία κατά των γυναικών και να τιμωρείται με τον ίδιο τρόπο σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Βάσει ευρείας διαβούλευσης, η οδηγία θα περιλαμβάνει πέντε βασικά στοιχεία: τον καθορισμό των ίδιων ελάχιστων προτύπων για τα εγκλήματα, ασφαλείς διαδικασίες υποβολής εκθέσεων και εκτίμησης κινδύνου, σεβασμός της ιδιωτικής ζωής των θυμάτων στις δικαστικές διαδικασίες και του δικαιώματος αποζημίωσης, στήριξη των θυμάτων μέσω γραμμών βοήθειας και κέντρων αντιμετώπισης κρίσεων, και καλύτερος συντονισμός και συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών για τα διασυνοριακά εγκλήματα. Τα κοινά πρότυπα επιβολής ποινών θα καταδείκνυαν επίσης τη δέσμευση των κρατών μελών της ΕΕ να τερματίσουν αυτό που είναι, ουσιαστικά, μια γεωγραφική λαχειοφόρος αγορά με τις ζωές των γυναικών ως μάρκες (λαχεία) τυχερών παιχνιδιών.
Στις 8 Μαρτίου εορτάζουμε την Παγκόσμια “Ημέρα της Γυναίκας”. Αλλά ακόμα και όταν χαιρόμαστε για τα επιτεύγματα των γυναικών σε όλο τον κόσμο, ας δώσουμε μια υπόσχεση: όταν πρόκειται για την ασφάλεια των γυναικών, όχι άλλο γεωγραφικό λαχείο. Ας συμφωνήσουμε στους ορισμούς της βίας κατά των γυναικών που καλύπτουν ολόκληρη την ΕΕ. Ας διασφαλίσουμε ότι δεν είναι πλέον οι γυναίκες που δεν αισθάνονται ασφαλείς, αλλά εκείνοι που διαπράττουν βία εναντίον μας. Αν κάνουμε αυτά τα πράγματα, τότε μπορούμε να απαντήσουμε με σιγουριά ότι ναι, οι γυναίκες είναι ασφαλείς στην Ευρώπη. Τότε θα έχουμε πραγματικά κάτι να γιορτάσουμε.
* Η Ελίζα Βόζεμπεργκ είναι αντιπρόεδρος Επιτροπής Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
* Η Φράνσις Φιτζγκέραλντ είναι η συντονίστρια της Κ.Ο. του ΕΛΚ στην Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισότητας των Φύλων του EK
Φωτό: EPP