του Ian Bremmer (*)
Η δήλωση του προέδρου Μπάιντεν ότι θα υπερασπιστεί με στρατιωτικά μέσα την Ταϊβάν αν δεχθεί επίθεση από την Κίνα συνιστά μια ελαφρά αλλαγή της παραδοσιακής αμερικανικής θέσης. Δεν ήταν απαραίτητο να γίνει: μου μοιάζει περισσότερο με γκάφα παρά με υπολογισμένη κίνηση. Ο Λευκός Οίκος έχει διευκρινίσει άλλωστε και σε προηγούμενες περιπτώσεις ότι δεν αλλάζει τίποτα σε σχέση με την παραδοσιακή θέση των Ηνωμένων Πολιτειών.
Δεν πιστεύω ότι ο Σι Τζινπίνγκ θα εκμεταλλευθεί τον πόλεμο στην Ουκρανία για να διατάξει μια επίθεση κατά της Ταϊβάν. Η αντίδραση των Ηνωμένων Πολιτειών στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι πολύ ισχυρή και έχω την εντύπωση ότι για τους Κινέζους είναι ένα μάθημα. Υπάρχουν μάλιστα ενδείξεις προσέγγισης της Ουάσινγκτον με το Πεκίνο. Η αμερικανίδα υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν, για παράδειγμα, σκέπτεται να μειώσει, ή και να καταργήσει, τους δασμούς στις εισαγωγές κινεζικών προϊόντων. Kαι οι σύμβουλοι του Μπάιντεν απέκλεισαν την Ταϊβάν από το Ipef (Indo–PacificFramework), το νέο οικονομικό πρόγραμμα στο οποίο θα λάβουν μέρος 13 χώρες της περιοχής του Ινδο-ειρηνικού.
Είναι αλήθεια, από την άλλη πλευρά, ότι οι δηλώσεις του Μπάιντεν δυσαρέστησαν το Πεκίνο. Θα υπάρξει λοιπόν μια αύξηση της έντασης, μια επιδείνωση των διμερών διπλωματικών σχέσεων, αλλά δεν περιμένω μια επικίνδυνη κλιμάκωση. Σε αυτή τη φάση, οι Κινέζοι έχουν ένα σωρό εσωτερικά προβλήματα.
Ο πρόεδρος Μπάιντεν αποτελεί λοιπόν ένα πρόβλημα σε επικοινωνιακό επίπεδο; Ναι, ίσως, φαντάζομαι ότι στην αμερικανική κυβέρνηση δεν χαίρονται ιδιαίτερα με αυτού του είδους τις εκρήξεις. Η αμερικανική στρατηγική κινείται σε ένα πολύ στενό πλαίσιο. Η ιδέα είναι να οικοδομηθεί μια συμμαχία στα πρότυπα τηςQuad (ΗΠΑ, Ιαπωνία, Ινδία, Αυστραλία) για την αντιμετώπιση του κινεζικού επεκτατισμού. Την ίδια στιγμή, ο Μπάιντεν επιμένει στην αντιπαράθεση μεταξύ των δημοκρατιών και των αυταρχικών καθεστώτων και στην ανάγκη η Κίνα να σεβαστεί τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όλα αυτά δυσαρεστούν το Πεκίνο. Αυτός είναι ο λόγος που πολλοί στην αμερικανική κυβέρνηση θεωρούν ότι δεν χρειαζόταν τώρα η ανάδειξη του ζητήματος της Ταϊβάν με αυτή την ένταση.
Το ταξίδι του αμερικανού προέδρου στην Ασία είχε πάντως θετικά αποτελέσματα. Ο Μπάιντεν εξασφάλισε μια ενιαία απάντηση στη Ρωσία και από αυτή την περιοχή του κόσμου. Με τους ευρωπαίους συμμάχους ενώνονται τώρα η Αυστραλία, η Ιαπωνία, ακόμη και η Νότια Κορέα, που θα συνεργαστεί με τους Αμερικανούς στο πεδίο της κυβερνοασφάλειας. Oλα αυτά είναι σημαντικά και δεν ήταν διόλου δεδομένα.
Πιο αμφίβολη είναι η συγκρότηση ενός οικονομικού και εμπορικού συμφώνου κατά της Κίνας. Αυτό είναι και το πιο αδύναμο κομμάτι της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής. Από τις συζητήσεις με τις ασιατικές χώρες λείπει ο ψηφιακός τομέας. Και οι ΗΠΑ δεν θέλουν να ανοίξουν τις αγορές τους στους άλλους.
(*) O Ιαν Μπρέμερ είναι ιδρυτής και πρόεδρος του ιδρύματος Eurasia
(Πηγή: συνέντευξη στηνCorriere della Sera)
MMH