«Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος/ δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν’ αγωνίζεσαι για την ειρήνη και για το δίκιο/ Θα βγεις στους δρόμους, θα φωνάξεις, τα χείλια σου θα ματώσουν απ’ τις φωνές/ το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες — μα ούτε βήμα πίσω»
(Τάσος Λειβαδίτης)
Στην «ποίηση και ιστορία» ήταν αφιερωμένη η χθεσινοβραδινή εκδήλωση στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, μια συνάντηση Ελλήνων ποιητών και ανθρώπων που αγαπούν την ποίηση, με προσκεκλημένο τον αναπληρωτή καθηγητή της έδρας Κλασσικών και Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Κιέβου «Τάρας Σεβτσένκο», Αντρέι Σαβένκο.
Την επιμέλεια της εκδήλωσης, που πραγματοποιήθηκε με αφορμή τη χθεσινή Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, είχε η ακαδημαϊκός Ελένη Καρασσαβίδου, ενώ συμμετείχαν το Κέντρο Πολιτισμού ΝΑ Ευρώπης και ο Σύνδεσμος Εκδοτών Βορείου Ελλάδος.
Μιλώντας στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, η κ. Καρασσαβίδου υπογράμμισε τη σημασία της ποίησης στην ανθρωπινή κοινωνία επισημαίνοντας χαρακτηριστικά: «Ο σκοπός μας ήταν να δείξουμε πώς καταγράφεται η ιστορία μέσα από τη βιωματική ουσιαστικά μνήμη που μπορεί να προσφέρει η ποίηση. Έτσι, να φέρει το πρόσωπο και τους ανθρώπους στο προσκήνιο, πίσω και πέρα από τις επίσημες αφηγήσεις και ρητορικές».
Ο ποιητής θα γονατίσει τρυφερός/ Θα σκαλίσει το χώμα/ Θα την πάρει στην παλάμη του/ Να τη φυτέψει στη γλάστρα/ Την άνοιξη θ’ ανθίσουν πολλές μικρές φωνές
(Κλείτος Κύρου)
«Τι είναι η Ποίηση; Διάλογος με έναν νεαρό φίλο» ήταν το θέμα που ανέπτυξε στο πλαίσιο της εκδήλωσης ο Φοίβος Γκικόπουλος, ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ. «Η ποίηση είναι μέσα μέσα μας, είναι ένα χάρισμα και γι’ αυτό δεν υπάρχουν ποιητικές εκφράσεις στη φύση. Μέσω του ανθρώπου, του ποιητή, η ποίηση αντανακλά το μυστήριο του κόσμου» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Γκικόπουλος.
Για την «αντανάκλαση της Ιστορίας στα έργα του Μ. Αναγνωστάκη, του Πάνου Θασίτη και του Κλείτου Κύρου» μίλησε ο Μιχάλης Μπακογιάννης, επίκουρος καθηγητής ΑΠΘ. «Οι ποιητές μας έζησαν τις βαθιές ρωγμές και πληγές στο εσωτερικό της αριστεράς και την κατάρρευση των οραμάτων από τα μέσα της δεκαετίας του ’50, πολλά χρόνια πριν από την κατάρρευση του βερολινέζικου τείχους στα τέλη του 1989» είπε και συνέχισε: «Στα ποιήματα του Αναγνωστάκη, η ιστορία με τη μορφή του ατομικού και του συλλογικού βιώματος είναι παρούσα με διάφορους τρόπους. Η αναμέτρηση της ποιητικής συνείδησης με το ιστορικό βίωμα είναι διαρκής, εξίσου και η ανίχνευση με τον ποιητικό τρόπο, η αναζήτηση των απαντήσεων για τη διαχείριση του βάρους της εμπειρίας. Ένας τρόπος έκφρασης του Αναγνωστάκη ήταν η ρεαλιστική έκφραση, ένας άλλος η μινιμαλιστική έκφραση του Κύρου, που τα γεγονότα στα ποιήματά τους δεν έχουν διαστάσεις και την ώρα που τελούνται, “τις αποκτούν με τον χρόνο”, όπως έλεγε ο Κλείτος Κύρου».
Από το Κίεβο, διαδικτυακά, μίλησε για την ποίηση των Ελλήνων της Αζοφικής, ο Αντρέι Σαβένκο, ο οποίος είναι επίσης μεταφραστής έργων του Γ. Σεφέρη.
«Η ποίηση και το τραγούδι ήταν τα μέσα που επίμονα κρατούσαν τους Έλληνες της Ουκρανίας βαθιά στη δική τους πολιτιστική και γλωσσική ταυτότητα, την ιστορία. Η ακμή της ρουμέικης λογοτεχνίας και ποίησης ήταν βραχύβια, διαρκούσε λίγο περισσότερο από μια δεκαετία (1925/6 – 1937). Το 1937 καταστράφηκε από την “ελληνική επιχείρηση της σταλινικής καταστολής”, μετά την οποία η επόμενη γενιά του πολέμου και της μεταπολεμικής ανασυγκρότησης λειτούργησε σε πολύ δύσκολες συνθήκες και δεν είχε τη δύναμη να αναζωπυρώσει τη φωτιά της αναγέννησης.
Ο Ουκρανός Ελληνιστής αναφέρθηκε επίσης στον σημερινό πόλεμο και την ποίηση, στην ποίηση του Νικόλα Αχμπάς, ο οποίος είναι αστυνομικός, υπερασπίστηκε τη Μαριούπολη κατά την έναρξη της ρωσικής εισβολής και τώρα προστατεύει τη δημόσια τάξη στα ουκρανικά εδάφη κοντά στο μέτωπο. «Η κατάσταση γίνεται κρίσιμη λόγω της εθνικής, για τους Έλληνες της Αζοφικής, καταστροφής. Αλλά οι φωνές των ποιητών της ρουμέικης ντοπιολαλιάς εξακολουθούν να ακούγονται» είπε και διάβασε από τη μεγάλη οθόνη το ποίημα στη ρουμέικη διάλεκτο του Νικόλα Αχμπάς, γραμμένο δυο μήνες μετά την έναρξη του πολέμου, τον Απρίλιο του 2022, με τίτλο: «Θα επιστρέψουμε!». Ένα ποίημα που αναφέρεται στα ελληνικά χωριά που είναι υπό κατοχή.
Στη διάρκεια της εκδήλωσής έγινε επίσης σύνδεση και με Έλληνες στις ΗΠΑ: τη Σεβαστή Μπούρα Μπούτου, ποιήτρια από το ΙΤ, City University της Νέας Υόρκης και την Ιωάννα Λαζάρου, εκδότρια, δημοσιογράφο, συγγραφέα από το Μαϊάμι.
Τα ποιήματα του Κλείτου Κύρου, του Τάσου Λειβαδίτη, του Μανώλη Αναγνωστάκη και του Πάνου Θασίτη απήγγειλε η Αναστασία Χατζή, με τη συνοδεία της φυσαρμόνικας του δημοσιογράφου και μουσικού Αλέξανδρου Τριανταφύλλου. Ενώ τα δικά τους ποιήματα απήγγειλαν οι: Αναστασία Χατζή, Λίνα Σπεντζάρη, Βάσω Παπαχαραλάμπους, Φανή Αθανασιάδου, Κωνσταντίνα Αλαμπουρινού, Ελένη Αντωνιάδου, Σώτος Ζαχαριάδης, Τζένη Καραβίτη, Αναστασία Καραογλάνη, Νίκος Λαδιανός, Εύα Μάρα, Ελένη Παπανικολάου, Ζωή Πατερέσκου, Έλενα Σταύρου, Δημήτρα Τσαπακίδου, Νίκος Τσιτσιμής, Φία Φελεκίδου, Γιώργος Χατζηγεωργίου.
Σοφία Προκοπίδου