Σε μια κατάφυτη γωνιά της Θάσου, από τις ομορφότερες του νησιού, την Μακρύαμμο, με μακρά παράδοση στην τουριστική ανάπτυξη του τόπου (καθώς εδώ λειτούργησε μια τουριστική μονάδα με μπάνγκαλοους από τις πρώτες που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα στα τέλη της δεκαετίας του 1960), τα δυο τελευταία χρόνια η σύγχρονη τέχνη βρήκε μια δημιουργική έκφραση που «αγκαλιάστηκε» από ντόπιους και επισκέπτες.
Το Makryammos Ephemeral Art Residency, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά θα δώσει την ευκαιρία σε έναν καλλιτέχνη να εμπνευστεί από τη Θάσο και να δουλέψει στο νησί μεταφέροντας ο ίδιος εμπειρίες, εικόνες και συναισθήματα που θα αποτυπωθούν στη δουλειά του.
Η Ιταλίδα εικαστικός Chiara Camoni (Ιταλία, 1974) αποδέχτηκε την πρόσκληση των διοργανωτών να είναι η δεύτερη φιλοξενούμενη. Το έργο της Chiara, το οποίο περιλαμβάνει σχέδια, γλυπτά, βίντεο και εγκαταστάσεις, υλοποιείται στην οικιακή πραγματικότητα και προκύπτει από συλλογικές εμπειρίες. Από τις σπουδές της στην Ακαδημία Καλών Τεχνών Brera στο Μιλάνο, η Chiara έχει μετατρέψει τη ζωή της σε μια ταυτόχρονα κοινοτική και ενδοσκοπική μορφή τέχνης. Αντλώντας από μια παράδοση που κυμαίνεται από την Arte Povera μέχρι την τοπική χειροτεχνία, δημιουργεί τέχνη από φυσικά υλικά (πηλό, ξύλο, φυτά, μαλλί, φυσικές βαφές και ίνες) που συλλέγει γύρω από το ορεινό χωριό της Τοσκάνης όπου ζει και εργάζεται περιτριγυρισμένη από την οικογένεια και τους φίλους της.
Στη συνέχεια της επιτυχίας της πρώτης έκδοσης του προγράμματος το 2022, με τον αγρότη-καλλιτέχνη Peng Zhang (Κίνα, 1990), η οποία επικεντρώθηκε γύρω από τα ερωτήματα «Τι ίχνη αφήνεις πίσω σου;», η δεύτερη έκδοση επικεντρώνεται στην υφαντική. Τεχνικές χειροτεχνίας όπως η υφαντική, η κεραμική και η φυσική βαφή προσφέρουν απαραίτητες γνώσεις για πιο αργούς και βιώσιμους τρόπους παραγωγής, καλλιτεχνικής δημιουργίας και δημιουργίας κοινοτήτων.
Η υφαντική κληρονομιά της Ελλάδας
Όπως εξηγεί μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Μαρία Μιτζάλη, εικαστικός και εμπνευστής του Makryammos Ephemeral Art Residency, «η Ελλάδα και ιδιαίτερα τα νησιά έχουν μακρόχρονες παραδόσεις στην υφαντική και μια κληρονομιά που αξίζει να διατηρηθεί και να εφαρμοστεί σε διάφορες μορφές σήμερα. Η σύγχρονη καλλιτεχνική πρακτική μπορεί να τροφοδοτηθεί από αυτά τα συστήματα γνώσης με καινοτόμους τρόπους. Έτσι, φέτος, παράλληλα με το πρόγραμμα φιλοξενίας προσφέρουμε ένα μοναδικό εργαστήριο διάρκειας μίας εβδομάδας με τίτλο:
«Νήματα της Φύσης, Υφαντική: Οι βασικές τεχνικές μιας αρχαίας τέχνης και η σχέση της με τη φύση της Θάσου». Το εργαστήριο απευθύνεται σε δώδεκα εθνικούς και διεθνείς καλλιτέχνες/χειροτέχνες αλλά και αφοσιωμένους ερασιτέχνες (https://www.makryammosair.org/workshop). Πρόκειται για ένα πολύπλευρο, διεπιστημονικό πρόγραμμα που θα περιλαμβάνει μια σειρά διαλέξεων, εργαστηρίων και περιηγήσεων στο νησί της Θάσου, που συνδέονται με την πρακτική της υφαντικής».
«Η ιδέα του εργαστηρίου», σημειώνει η κ. Μιτζάλη, «είναι να διαμορφωθεί μια οργανική πλατφόρμα φέρνοντας σε επαφή προσκεκλημένους ειδικούς από διαφορετικούς τομείς, όπως η αρχαιολόγος κλωστοϋφαντουργίας και ερευνήτρια Σοφία Τσουρινάκη, η ερευνήτρια Πολιτιστικής Ανθρωπολογίας και Ιερών Φυσικών Χώρων Δρ Καλλιόπη Στάρα, η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια Kim Knoppers, οι ντόπιες υφάντρες και η προσκεκλημένη καλλιτέχνης Chiara Camoni. Στόχος του residency είναι να παρουσιάσει τους καινοτόμους τρόπους με τους οποίους τέτοιες παραδοσιακές μορφές τέχνης έχουν αποτελέσει κομμάτι της ιστορίας της σύγχρονης τέχνης, πέρα από το να προσφέρει έμπνευση στην καλλιτέχνιδα που φιλοξενείται και να καθιερώσει τη συνέχιση της παραδοσιακής υφαντικής της Θάσου».
Έμπνευση μέσα από τις αντιθέσεις του νησιού
Ειδικότερα, κάθε χρόνο, το πρόγραμμα προσφέρει μια μηνιαία διαμονή, σε έναν προσκεκλημένο καλλιτέχνη ή δημιουργό. Προσφέροντας την ευκαιρία να ξεκουραστεί και να αναστοχαστεί, να προβληματιστεί, καθώς και να αναπτύξει ένα εφήμερο έργο τέχνης σε συνδυασμό με το περιβάλλον της Θάσου.
Αξιοποιώντας ή ακόμη και συμβάλλοντας στη μοναδική αίσθηση του νησιωτικού αυτού τόπου, ο συμμετέχων καλλιτέχνης μπορεί να εμπνευστεί από τις φαινομενικά διάσπαρτες αντιθέσεις: Την φασαρία των τουριστών σε σχέση με την διαχρονική γη και τα θαλάσσια τοπία και τα αρχαιολογικά ευρήματα. Την ηδονιστική και φευγαλέα καλοκαιρινή διασκέδαση σε σχέση με τα παλιά έθιμα που εξακολουθούν να τηρούν οι ντόπιοι. Τα αγγλικά ως παγκόσμια γλώσσα σε σχέση με τις τοπικές διαλέκτους. Την παραγωγή αποβλήτων ως αποτέλεσμα του τουριστικού τομέα και των βιομηχανικών παρεμβάσεων στο τοπίο (λατομεία μαρμάρου) σε σχέση με την πλούσια βιοποικιλότητα.
Το πρόγραμμα Makryammos Ephemeral Art Residency φιλοξενείται στο Makryammos Bungalows και η φετινή έκδοση πραγματοποιείται με την υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού, του δήμου Θάσου και του πολιτιστικού συλλόγου «Το Κάστρο», κάτω από τη διαχείριση της Korax ΑΜΚΕ και τον συντονισμό της καλλιτεχνικής διευθύντριας Sylvia Sachini.
Β.Λωλίδης