Την ελπίδα ότι το 2023 θα εξελιχθεί σε χρονιά-ορόσημο για τη διεύρυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξέφρασε ο Ούγγρος κοινοτικός επίτροπος Όλιβερ Βάρχελι (Oliver Varhelyi), αρμόδιος για θέματα Διεύρυνσης και Γειτονίας, μιλώντας σήμερα στο 2ο συνέδριο Ανατολικής Μεσογείου & Νοτιοανατολικής Ευρώπης, που διοργανώνεται στις Βρυξέλλες από το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. «Η διεύρυνση θα λάβει χώρα σύντομα» σημείωσε ο κ.Βάρχελι, ενώ πρόσθεσε: «Τα δυτικά Βαλκάνια ανήκουν στην ΕΕ, αλλά άλλο να το λες και άλλο να το εκπληρώνεις. Νομίζω πως φέτος εισερχόμαστε στην εποχή τού να το εκπληρώσουμε».
Ο κ.Βάρχελι υπενθύμισε ακόμα ότι σε μόλις έναν χρόνο η ΕΕ καλωσόρισε τρεις νέες υποψήφιες προς ένταξη χώρες (entry countries) -την Ουκρανία, τη Μολδαβία και τη Βοσνία Ερζεγοβίνη- αναγνωρίστηκε η ευρωπαϊκή προοπτική της Γεωργίας, άνοιξαν οι πολυαναμενόμενες διαπραγματεύσεις προσχώρησης με την Αλβανία και τη Βόρεια Μακεδονία, ενώ το Κόσοβο κατέθεσε την αίτηση για να γίνει μέλος της ΕΕ. Στη δε Τουρκία, μετά τις εκλογές του Μαΐου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ανέθεσε άμεσα στην Κομισιόν να ετοιμάσει σχετική αναφορά για τις σχέσεις ΕΕ- Τουρκίας.
«Διανύσαμε λοιπόν πολύ δρόμο πέρυσι και φέτος, αλλά η ελπίδα μου είναι πως το 2023 θα είναι έτος -ορόσημο για τη διεύρυνση της ΕΕ, γιατί η νέα γεωπολιτική κατάσταση δίνει ώθηση στη διεύρυνση γενικά. Οι ηγέτες της ΕΕ έχουν ξεκάθαρα επιβεβαιώσει την προοπτική των δυτικών Βαλκανίων για την εισδοχή στην ΕΕ και ζήτησαν την επιτάχυνση της διαδικασίας διεύρυνσης», τόνισε.
Ο κοινοτικός επίτροπος επισήμανε ότι η διεύρυνση είναι σήμερα μια από τις τρεις βασικές προτεραιότητες της ΕΕ, αλλά αποτελεί πολλά περισσότερα από μια θεσμική διαδικασία, αφού στην πραγματικότητα συνδέεται με την ολοκλήρωση και ενσωμάτωση των κοινωνιών και των οικονομιών των δυτικών Βαλκανίων.
«Στον τρόπο σκέψης μας θελουμε να ανταποκριθούμε στο ερώτημα πώς θα επιταχυνθεί η διεύρυνση και είμαστε πεπεισμένοι ότι η επιτάχυνση αυτή θα έρθει με την επιτάχυνση της ολοκλήρωσης (…) Η περιοχή των δυτικών Βαλκανίων χρειάζεται πρόσβαση στις βασικές κινητήριες δυνάμεις της οικονομικής ανάπτυξης», σημείωσε και πρόσθεσε ότι αυτός είναι και ο στόχος του προωθούμενου Σχεδίου Ανάπτυξης για την περιοχή, που έρχεται να προστεθεί στο οικονομικό και επενδυτικό σχέδιο της ΕΕ για τα δυτικά Βαλκάνια, συνολικού ύψους 30 δισ. ευρώ, εκ των οποίων έχουν ήδη κινητοποιηθεί τα 16 δισ., μέσα σε δύο χρόνια.
Ο κ. Βάρχελι υπενθύμισε ότι το προτεινόμενο Σχέδιο Ανάπτυξης, που ανακοινώθηκε στη Μπρατισλάβα από την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και αναμένεται να «πέσει στο τραπέζι» αργότερα φέτος, στηρίζεται σε τέσσερις άξονες: τη σταδιακή ενσωμάτωση των χωρών της περιοχής στην ενιαία αγορά της ΕΕ, την περιφερειακή οικονομική ενσωμάτωση και ολοκλήρωση μέσα στα ίδια τα δυτικά Βαλκάνια, μέσω της οποίας το ΑΕΠ των χωρών της περιοχής αναμένεται να μεγεθυνθεί κατά ένα τρίτο, την επιτάχυνση των αναγκαίων θεσμικών μεταρρυθμίσεων, μεταξύ άλλων μέσω της οικοδόμησης ενός ανεξάρτητου και επαρκούς δικαστικού συστήματος και της καταπολέμησης της διαφθοράς και τη χρηματοδοτική στήριξη των κρατών της περιοχής με προενταξιακή χρηματοδότηση, ώστε να κλείσει σταδιακά το οικονομικό και κοινωνικό χάσμα με την ΕΕ.
Aναφερόμενος δε στα εμπόδια ως προς την αναπτυξιακή πορεία των δυτικών Βαλκανίων, ο κ. Βάρχελι μίλησε για τις ελλείψεις σε θέματα υποδομών μεταφορών, επισημαίνοντας ότι αν δεν υπάρχουν δρόμοι και δίκτυα για να μεταφερθούν τα προϊόντα τους στην αγορά, οι επενδυτές δεν πρόκειται να τοποθετήσουν τα κεφάλαιά τους στην περιοχή. Γι’ αυτό η ΕΕ έχει ήδη αναλάβει δράση με έργα στα συγκεκριμένα πεδία: «ήδη αλλάζουμε το πρόσωπο των δυτικών Βαλκανίων (…), αλλά χρειάζεται να κάνουμε το επόμενο βήμα, που είναι το Σχέδιο Ανάπτυξης».
Για την επίθεση στο Ισραήλ
Ιδιαίτερη μνεία έκανε ο κ. Βάρχελι στην επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, την οποία χαρακτήρισε ως πόλεμο ενάντια στην ανθρωπότητα, μια επίθεση «με απόλυτη ανηλεότητα και αγριότητα», που «μας φέρνει πίσω σε φρικιαστικές στιγμές, που όλοι νομίζαμε πως έχουμε αφήσει πίσω μας». Ο επίτροπος επισήμανε ότι «χρειάζεται όλοι να σταθούμε ενωμένοι ώστε να το πολεμήσουμε μαζί με το Ισραήλ, γιατί αν αυτό μπορεί να συμβεί οπουδήποτε στον κόσμο, θα υπάρξουν και άλλοι, που θα θελήσουν να το επαναλάβουν».
Για τις σχέσεις ΕΕ- Τουρκίας, τέλος, ο κ. Βάρχελι σημείωσε ότι έπειτα από τις εκλογές του Μαΐου στη χώρα κατεγράφησαν κάποιες πολύ θετικές ενδείξεις «τόσο στην Αγκυρα όσο και την Κωνσταντινούπολη». Υπάρχει δε, η θέληση επανέναρξης των σχέσεων των δύο πλευρών επί πιο θετικής βάσης και εξερευνώνται σχετικές εναλλακτικές και πιθανότητες. «Υπάρχουν πολύ θετικές εξελίξεις στις διμερείς σχέσεις και στόχος είναι κάνουμε τη δική μας συνεισφορά πολύ ξεκάθαρη, να δημιουργηθεί κάτι με σημασία, που μπορεί να οικοδομήσει νέο κλίμα εμπιστοσύνης και αυτοπεποίθησης», είπε και πρόσθεσε ότι κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Άγκυρα είχε πολύ εποικοδομητικές συζητήσεις._
Αλεξάνδρα Γούτα