Σε ευκαιρία για τις ελληνικές επιχειρήσεις μπορεί να εξελιχθεί η αναδυόμενη αγορά των συσκευών που χρησιμοποιούν ως καύσιμο το υδρογόνο, σε μια περίοδο κατά την οποία χώρες όπως η Γερμανία σπεύδουν να απαγορεύσουν στα επόμενα χρόνια την εγκατάσταση λεβήτων, που δεν είναι «hydrogen-ready». Την εκτίμηση αυτή διατύπωσε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο κύριος ερευνητής του Ινστιτούτου Χημικών Διεργασιών και Ενεργειακών Πόρων (ΙΔΕΠ) του ΕΚΕΤΑ, δρ Κυριάκος Πανόπουλος, ενόψει εκδήλωσης για τις τεχνολογίες υδρογόνου και νέων καυσίμων, που διοργανώνεται σήμερα, στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο της 87ης ΔΕΘ.
Όπως εξήγησε, υπάρχουν τρεις παράγοντες που συνηγορούν υπέρ της ύπαρξης μιας ευκαιρίας στο συγκεκριμένο πεδίο: πρώτον, οι ελληνικές επιχειρήσεις διαθέτουν ήδη τεχνογνωσία και εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό στον χώρο των ενεργειακών συσκευών, όπως οι ηλιακοί θερμοσίφωνες. Δεύτερον, αυτή τη στιγμή «τρέχουν» κοινοτικά προγράμματα για την παραγωγή υδρογόνου στην Ελλάδα και οι καινοτομίες που αναμένεται να αναπτυχθούν θα διευρύνουν και θα ενισχύσουν το ελληνικό know-how γενικά γύρω από τις τεχνολογίες υδρογόνου. Και, τρίτον, όταν μια καινούργια τεχνολογία έρχεται στο προσκήνιο, η «τράπουλα» ανακατεύεται ξανά και νέες επιχειρήσεις μπορούν να διεκδικήσουν στην είσοδό τους στο παιχνίδι, οπότε ανοίγει ένα παράθυρο ευκαιρίας.
Εν αναμονή των εξελίξεων, η Θεσσαλονίκη έχει τη δική της σημαντική ερευνητική συνεισφορά στην περαιτέρω ανάπτυξη των τεχνολογιών υδρογόνου. Όπως γνωστοποίησε ο δρ Πανόπουλος, νέα πιλοτική εγκατάσταση, η οποία θα «τεστάρει» προηγμένα συστήματα ηλεκτρόλυσης/κελιών καυσίμου, δημιουργείται εντός του 2024 στους χώρους του ΕΚΕΤΑ, στο πλαίσιο του κοινοτικού έργου 24/7 ΖΕΝ. Η εγκατάσταση, ισχύος 100 KW, βασίζεται σε νέα τεχνολογία παραγωγής και χρήσης υδρογόνου, θα είναι συνδεδεμένη στο δίκτυο ηλεκτρικού ρεύματος και στόχο έχει να προτείνει λύσεις σε ένα βασικό πρόβλημα γύρω από την αξιοποίηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) γενικά: την αποθήκευση του ενεργειακού πλεονάσματος, ώστε αυτό να μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν υπάρχει έλλειμμα. Η πιλοτική εγκατάσταση έχει την ιδιαιτερότητα της συνύπαρξης -σε ένα σύστημα- ηλεκτρολυτών (που καταναλώνουν ηλεκτρικό ρεύμα και παράγουν υδρογόνο) και κελιών καυσίμου (που καταναλώνουν υδρογόνο και παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα).
Η «καρδιά» της τεχνολογίας αναπτύχθηκε μεν στην Ελβετία από τη μία εκ των εταίρων του έργου, την εταιρεία SolydEra, αλλά η δοκιμή της στην πράξη θα γίνει κατά την περίοδο 2024-2025 στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη και στο ΕΚΕΤΑ. «Νομοτελειακά, ολοένα περισσότερη ενέργεια θα παράγεται από ΑΠΕ. Όταν όμως έχεις πολλή ηλιοφάνεια, τότε δημιουργείται περίσσεια ενέργειας στο δίκτυο, την οποία θα θέλαμε να αποθηκεύουμε για να τη χρησιμοποιήσουμε όταν υπάρχει έλλειμμα, πχ, κατά τις νυχτερινές ώρες. Τον στόχο αυτό επιδιώκει μεταξύ άλλων η συγκεκριμένη πιλοτική εγκατάσταση πράσινης ενέργειας, η οποία θα λειτουργεί 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, επτά ημέρες την εβδομάδα» εξήγησε.
Το έργο 24/7 ΖΕΝ είναι μόνο ένα από τα 11 πρότζεκτ, με συμμετοχή του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ, που σχετίζονται με τις τεχνολογίες υδρογόνου και παρουσιάζονται σήμερα στην 87η ΔΕΘ. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και το έργο HYDRA, το οποίο στόχο έχει να καταγράψει τυχόν επιπτώσεις του υδρογόνου στο περιβάλλον. «Πιστεύουμε ότι οι όποιες επιπτώσεις του υδρογόνου ως καυσίμου στο περιβάλλον είναι σίγουρα πολύ μικρότερες από εκείνες των ορυκτών καυσίμων. Το έργο HYDRA έχει ως στόχο να μην αφήσει αυτή την πεποίθηση σε θεωρητικό επίπεδο, αλλά να μετρήσει σε απόλυτους αριθμούς και με επιστημονικές μεθόδους τις πιθανές επιπτώσεις στο περιβάλλον. «Δεν αναμένουμε να βρούμε κάτι που θα μας εκπλήξει, αλλά κάθε νέα τεχνολογία αξιολογείται εξίσου αυστηρά ως προς τις πιθανές επιπτώσεις της στο περιβάλλον. Όπως όλα τα καύσιμα, το υδρογόνο πιθανώς έχει επιπτώσεις όταν διαφύγει στο περιβάλλον και αυτές θέλουμε να αξιολογήσουμε» επισήμανε.
Στο ερώτημα, τέλος, αν για τη μεταφορά του υδρογόνου μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι αγωγοί φυσικού αερίου, το οποίο σε λίγες δεκαετίες θα απαξιωθεί, αφού πρόκειται για μεταβατικό καύσιμο, ο δρ Πανόπουλος απαντά θετικά. Όπως λέει, οι υφιστάμενες υποδομές μπορούν χωρίς καμία μετατροπή να χρησιμοποιηθούν για την ταυτόχρονη μεταφορά αερίου και υδρογόνου, αρκεί η αναλογία του δεύτερου να είναι σε ποσοστό μικρότερο του 5% του συνολικού μείγματος. Για να αυξηθεί όμως το ποσοστό του υδρογόνου κατά τη μεταφορά καυσίμου σε μεταλλικούς αγωγούς υψηλής πίεσης, χρειάζεται ειδική επίστρωση, καθώς το υδρογόνο έχει την τάση να διαπερνά το μέταλλο και να διαφεύγει.
Την εκδήλωση διοργανώνει το ΕΚΕΤΑ, με στόχο να αναδειχθούν οι εξελίξεις στο πεδίο και να έρθουν σε επαφή οι φορείς που σχετίζονται με την αλυσίδα αξίας του υδρογόνου, του διοξειδίου του άνθρακα και γενικά των εναλλακτικών καυσίμων._
Αλεξάνδρα Γούτα