Τον καθορισμό ενός σαφούς και ρεαλιστικού χρονοδιαγράμματος για την ένταξη των χωρών Δυτικών Βαλκανίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση ζητούν οι συμμετέχοντες στο 9ο Φόρουμ της Κοινωνίας των Πολιτών των Δυτικών Βαλκανίων στην τελική διακήρυξη που υιοθετήθηκε κατά τη λήξη των διήμερων εργασιών που διοργάνωσε στη Θεσσαλονίκη η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΕΟΚΕ).
Επιπλέον χαιρετίζουν την αναφορά του 2030 ως ημερομηνίας στόχου, έως την οποία τόσο η ΕΕ, όσο και τα Δυτικά Βαλκάνια θα πρέπει να είναι έτοιμα για τη διεύρυνση και καλούν όλους τους ενδιαφερόμενους να κάνουν ό,τι είναι απαραίτητο για να καταστεί αυτή δυνατή.
«Δύο δεκαετίες μετά τη Σύνοδο Κορυφής Ε.Ε. – Δυτικών Βαλκανίων, στην οποία επιβεβαιώθηκε ότι το μέλλον των Δυτικών Βαλκανίων είναι εντός της Ε.Ε. το νέο γεωπολιτικό τοπίο που διαμορφώθηκε από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας έχει αναζωπυρώσει τη δυναμική για τη διεύρυνση της ΕΕ. Το Φόρουμ είναι ένα σημαντικό βήμα προς το άνοιγμα των θυρών της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια, σε συνέχεια της απόφασης της ΕΟΚΕ να εμπλέξει τις υποψήφιες προς την ΕΕ χώρες στις εργασίες της από το 2024» επισημαίνουν.
Η τελική διακήρυξη περιγράφει μια σειρά εκκλήσεων από την οργανωμένη κοινωνία των πολιτών και χρησιμεύει ως συμβολή της κοινωνίας των πολιτών της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων που ανακοινώθηκε από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και αναμένεται να πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβριο του 2023.
Οι συμμετέχοντες στο 9ο Φόρουμ της Κοινωνίας των Πολιτών των Δυτικών Βαλκανίων επισημαίνουν για την ενταξιακή πορεία των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στην Ε.Ε. και τη σημασία των ευρωπαϊκών αξιών:
-Τώρα περισσότερο από ποτέ, υποστηρίζουμε αποφασιστικά την περαιτέρω διεύρυνση της ΕΕ στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων, καθώς η ταχεία ένταξή της στην ΕΕ αντιπροσωπεύει μια γεωστρατηγική επένδυση στην ειρήνη, την ασφάλεια και την οικονομική και κοινωνική ευημερία της Ευρώπης.
-Σημειώνουμε ότι, δεδομένου ότι η διεύρυνση είναι μια διαδικασία αξιοκρατική, ορισμένες χώρες ενδέχεται να ολοκληρώσουν τη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ πιο γρήγορα από άλλες.
– Προσβλέπουμε με ανυπομονησία στη Δέσμη Μέτρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διεύρυνση του 2023 και στις ανακοινωθείσες αναθεωρήσεις της πολιτικής πριν από τη διεύρυνση σε ορισμένους βασικούς τομείς, καθώς γνωρίζουμε ότι η ΕΕ πρέπει να είναι σε θέση και έτοιμη να λειτουργήσει με πρόσθετα κράτη μέλη.
– Τονίζουμε ότι όλα τα σημερινά και τα μελλοντικά κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να ακολουθήσουν πλήρως και ειλικρινά τις ευρωπαϊκές αξίες και συνεπώς θα χαιρετίσουμε τη συμπερίληψη όλων των υποψηφίων και προυποψήφιων στην ΕΕ χωρών στην εκπόνηση ετήσιων εκθέσεων για το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα. Επισημαίνουμε τον κρίσιμο ρόλο των κοινωνικών εταίρων και των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών σε αυτή τη διαδικασία και υπογραμμίζουμε ότι ο λειτουργικός κοινωνικός διάλογος και ο διάλογος των πολιτών αποτελούν κρίσιμο μέρος μιας δημοκρατικής κοινωνίας.
Οι συμμετέχοντες του 9ου Φόρουμ της Κοινωνίας των Πολιτών των Δυτικών Βαλκανίων αποσαφηνίζουν ότι δεν αντιτίθενται στη σταδιακή ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ, με την οποία οι εταίροι των Δυτικών Βαλκανίων θα ενσωματωθούν σταδιακά στους υφιστάμενους μηχανισμούς και ταμεία της ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι ο τελικός στόχος είναι η πλήρης ένταξή τους στην ΕΕ.
Συγχαίρουν την ΕΟΚΕ που είναι το πρώτο όργανο της ΕΕ που άρχισε να εφαρμόζει μια πρωτοβουλία «Υποψήφια Μέλη για τη Διεύρυνση», η οποία, το 2024, θα ανοίξει την πόρτα σε εκπροσώπους συνδικαλιστικών οργανώσεων, εργοδοτών και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών από υποψήφιες προς ένταξη χώρες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εκπροσωπούν τη νεολαία, να συμμετέχουν με συμβουλευτική ιδιότητα σε σημαντικές δραστηριότητες της ΕΟΚΕ που επικεντρώνονται στη διεύρυνση.
Επιπλέον υποστηρίζουν την ενδοπεριφερειακή συνεργασία στα Δυτικά Βαλκάνια και τις περιφερειακές πρωτοβουλίες που είναι συμπεριληπτικές, απευθύνουν έκκληση για ταχεία επίλυση όλων των συγκρούσεων και διμερών διαφορών και τονίζουν ότι οι κοινωνικοί εταίροι και η οργανωμένη κοινωνία των πολιτών πρέπει να διαδραματίσουν ενεργό ρόλο στη διαδικασία συμφιλίωσης.
Στην τελική διακήρυξη περιλαμβάνονται προτάσεις και ιδέες για την εφαρμογή της Πράσινης Ατζέντας και τη βιώσιμη ανάπτυξη των Δυτικών Βαλκανίων και επισημαίνεται, μεταξύ άλλων ότι οι χώρες της περιοχής είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, με αποτέλεσμα την επιβάρυνση της γενικής υγείας και της οικονομίας.
Απαιτείται επείγουσα δράση για την καλύτερη προστασία της υγείας και της ποιότητας ζωής των πολιτών τους, υπογραμμίζεται, με τη σταδιακή κατάργηση του άνθρακα και τη δίκαιη μετάβαση σε ένα πιο πράσινο μοντέλο, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη την αρχή “κανείς δεν πρέπει να μείνει πίσω”. Τονίζεται ότι η ανθεκτικότητα της περιοχής σε σχέση με την κλιματική αλλαγή πρέπει να αυξηθεί με τη μείωση των επιβλαβών πρακτικών, την πρόληψη της ρύπανσης και της υποβάθμισης ποταμών, λιμνών και θαλασσών και με την εφαρμογή αυστηρών πολιτικών για την προστασία της βιοποικιλότητας.
Οι κυβερνήσεις των Δυτικών Βαλκανίων καλούνται να σεβαστούν τα περιβαλλοντικά πρότυπα της ΕΕ και τη διαφάνεια των μη κοινοτικών φορέων που χρηματοδοτούν τομείς όπως η μεταλλουργία, η ενέργεια, η βιομηχανία καουτσούκ και η εξόρυξη.
Καλούνται ακόμη η ΕΕ και τα Δυτικά Βαλκάνια να χρησιμοποιήσουν τις ενεργειακές κρίσεις που προκλήθηκαν από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία ως καταλύτη για μια πράσινη μετάβαση και να ενσωματωθούν οι εταίροι των Δυτικών Βαλκανίων στους μηχανισμούς της ΕΕ που έχουν σχεδιαστεί για τον μετριασμό αυτού του είδους των κρίσεων.
Οι συμμετέχοντες στο 9ο Φόρουμ της Κοινωνίας των Πολιτών, εκπρόσωποι εργατικών συνδικάτων και μη κυβερνητικών οργανώσεων από χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, μέλη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, εκπρόσωποι θεσμών και υπηρεσιών της Ε.Ε. και διεθνών οργανισμών και δικτύων, παραθέτουν επίσης σειρά προτάσεων για την εκπαίδευση, την ανάπτυξη δια βίου δεξιοτήτων και ζητούν περαιτέρω ενίσχυση των προγραμμάτων της ΕΕ, των περιφερειακών δομών και των κυβερνητικών πολιτικών για τη νεολαία, με στόχο να καταστεί προτεραιότητα και να προσεγγιστούν περισσότεροι νέοι στα Δυτικά Βαλκάνια με ευκαιρίες για εκπαίδευση, απασχόληση, καθοδήγηση, κινητικότητα και εθελοντισμό.
Τα συμπεράσματα του Φόρουμ θα κοινοποιηθούν επίσης στα θεσμικά όργανα της ΕΕ, στις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και στις αρχές των χωρών της περιοχής.
Κ.Γ.