Η ανάγκη να δοθεί ένα ισχυρό μήνυμα στα Δυτικά Βαλκάνια σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή τους προοπτική, υπό το πρίσμα των εξελίξεων στην Ουκρανία και τις συνέπειες που έχει ο πόλεμος στην περιοχή, υπογραμμίστηκε σε σημερινή συζήτηση στο πλαίσιο του 7ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, με τη συμμετοχή του πρώην υπουργού Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, του Συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας του Πρωθυπουργού Θάνου Ντόκου, του πρώη υπουργού Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Οικονομικών της Σερβίας (2006-2007) Μίλαν Παρίβοντιτς (Milan Parivodić) και του γενικού γραμματέα του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου Λάζαρ Κομανέσκου (Lazăr Comănescu).
Στη συζήτηση, την οποία συντόνισε ο πρόεδρος και γενικός διευθυντής του ΑΠΕ-ΜΠΕ Αιμίλιος Περδικάρης, έγινε εκτενής αναφορά στη νέα πραγματικότητα που δημιουργεί ο πόλεμος στην Ουκρανία στην περιοχή μας και τις συνέπειες στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
«Αν είμαστε σοβαροί θα πρέπει να λάβουμε μια απόφαση για τα Δυτικά Βαλκάνια. Θα πρέπει να στείλουμε ένα πολύ καθαρό και ισχυρό σήμα σε αυτές τις χώρες ότι η διεύρυνση θα γίνει στο εγγύς μέλλον», τόνισε ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Πρωθυπουργού Θάνος Ντόκος, επισημαίνοντας πως μπορεί η εμπειρία των προηγούμενων γύρων διεύρυνσης της «ευρωπαϊκής οικογένειας» να ήταν δύσκολη κάποιες φορές και να υπάρχει η σχετική κόπωση στην ΕΕ, αλλά θα πρέπει να ληφθεί μια απόφαση τώρα.
Ο κ. Ντόκος ανέφερε ότι «οι χώρες της ΝΑ Ευρώπης δεν είναι έτοιμες για ένταξη, αλλά η Ευρώπη θα πρέπει να παράσχει έναν οδικό χάρτη, κίνητρα και ισχυρή στήριξη και οι τοπικές ελίτ θα πρέπει να κάνουν αυτό που τοὺς αναλογεί».
Εκτίμησε δε ότι η Σερβία θα είναι το βασικό «πεδίο μάχης» σε αυτή την κατεύθυνση, αναφέροντας χαρακτηριστικά πως «είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς μια σταθερή Νοτιοανατολική Ευρώπη, χωρίς μια σταθερή Σερβία», που κατά την άποψη του θα πρέπει να έχει δυτικό προσανατολισμό.
Σε ό,τι αφορά τις συνέπειες που έχει ο πόλεμος στην Ουκρανία, αναφέρθηκε στο μεγάλο πρόβλημα της ενεργειακής ασφάλειας, επισημαίνοντας ότι «παραμένουμε εξαρτημένοι από τη Ρωσία και δεν είναι ρεαλιστικό να περιμένουμε ότι θα είμαστε τόσο πετυχημένοι σε ό,τι αφορά τη διαφοροποίηση (πηγών κι οδεύσεων), άμεσα, ώστε να εξαλείψουμε τις εισαγωγές από τη Ρωσία, αλλά μπορούμε βεβαίως να προσπαθήσουμε ν’ αλλάξουμε την τωρινή κατάσταση».
Στο πλαίσιο αυτό, ο κ. Ντόκος υπογράμμισε τη σημασία του FSRU στην Αλεξανδρούπολη και του διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου IGB με τη Βουλγαρία, σημειώνοντας ότι υπάρχουν επιλογές στο τραπέζι, αλλά θα πρέπει ταυτόχρονα να είμαστε και ρεαλιστές καθώς δεν μπορούμε να εξαλείψουμε την εξάρτηση μας από τη Ρωσία σε ό,τι αφορά τις εισαγωγές φυσικού αερίου το επόμενο εξάμηνο ή τον επόμενο χρόνο. «Θα χρειαστεί χρόνος», τόνισε.
Υπογράμμισε την ανάγκη να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε την επόμενη μέρα, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «κάθε διαμάχη φτάνει στο τέλος της κάποια στιγμή, αλλά φυσικά το πώς θα τελειώσει, πότε, πόσο βαριές θα είναι οι απώλειες και οι ζημιές και πόσο βαθιές οι πληγές στην Ουκρανία φυσικά και θα επηρεάσουν την επόμενη μέρα», υπενθύμισε ωστόσο ότι «η γεωγραφία δεν αλλάζει», η Ρωσία θα εξακολουθήσει να είναι εκεί «και θα πρέπει να προσπαθήσουμε να διερευνήσουμε εάν θα υπάρξει κάποιο ενδεχόμενο αποφυγής ενός νέου “ ψυχρού πολέμου” και οικοδόμησης μιας κάποιας λειτουργικής σχέσης με τη Ρωσία».
Σε ό,τι αφορά δε τον ρόλο της Ελλάδας, είπε πως η χώρα μας έχει μια ειδική ευθύνη να βοηθήσει τις χώρες της ΝΑ Ευρώπης, ιδιαίτερα αυτές που δεν είναι μέλη της ΕΕ, να αυξήσουν την ανθεκτικότητά τους.
Μ. Χρυσοχοΐδης: Ο δρόμος είναι ένας για την περιοχή: οι ευρωπαϊκές διαδικασίες ένταξης
«Οι διαδικασίες σύνδεσης, ένταξης και ενσωμάτωσης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων στις ευρωπαϊκές διαδικασίες αποτελούν το στοιχείο της ασφάλειας, της ειρήνης και της σταθερότητας στα Βαλκάνια», ανέφερε, από την πλευρά του, ο πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης.
«Η περιοχή της Βαλκανικής δοκιμάστηκε τις τελευταίες δεκαετίες από εθνικισμούς και διαιρέσεις, οι πληγές των οποίων είναι ακόμα ανοιχτές. Γίνεται προσπάθεια να εμπεδωθούν οι θεσμοί του κράτους δικαίου, ενώ ταυτόχρονα υπάρχουν επιρροές, εκλεκτικές συγγένειες, εκλεκτικές σχέσεις που πολλές φορές έχουν θολώσει αυτή τη στοχοθεσία και υπάρχουν πισωγυρίσματα. Ο δρόμος είναι ένας: οι ευρωπαϊκές διαδικασίες σύνδεσης, ένταξης και ενοποίησης να αποτελέσουν την εγγύηση ώστε να υποχωρήσουν οι εθνικισμοί και να λειτουργήσει η δημοκρατία. Όλα αυτά θα εγγυηθούν την ειρήνη, την ανάπτυξη την ευημερία και τη δημοκρατία», ανέφερε.
Σε ό,τι αφορά τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο πρώην υπουργός σημείωσε ότι έφερε το τέλος μιας μακράς περιόδου εφησυχασμού στην Ευρώπη, επισήμανε ότι «το σοκ του πολέμου αποτελεί μια ιστορική ευκαιρία να ανασυνταχθούν οι δυνάμεις της φιλελεύθερης δημοκρατίας, να προετοιμαστούν για την οικοδόμηση μιας διεθνούς τάξης που μόλις πρόσφατα έμοιαζε να οδηγείται στην κατάρρευση» και πρόσθεσε πως υπάρχει μια στρατηγική ευκαιρία, οι δημοκρατίες να αναλάβουν ένα σημαντικό πρόγραμμα αποτροπής, άμυνας, επαναξοπλισμού «και να δημιουργήσουν ισχυρές άμυνες ενάντια στο κύμα της αυταρχικότητας».
Εκτίμησε δε ότι μετά τις εξελίξεις στο πολεμικό μέτωπο στην Ουκρανία «θα αυξηθούν τα φαινόμενα του οργανωμένου εγκλήματος, με διακίνηση ανθρώπων, όπλων, διακίνηση επίσης επικίνδυνων ουσιών» και χαρακτήρισε τον βαλκανικό χώρο πολύ ευαίσθητο σε θέματα ασφαλείας, επισημαίνοντας ότι «εγκυμονεί κινδύνους λόγω των εθνικισμών αλλά και φαινομένων όπως το οργανωμένο έγκλημα, που αποτελεί βόμβα στα θεμέλια των βαλκανικών χωρών και όλης της Ευρώπης».
Σημείωσε ακόμη πως σημαντική θέση στις συνέπειες του πολέμου στην περιοχή κατέχει το ενεργειακό ζήτημα. «Η Ανατολική Ευρώπη και ιδιαίτερα τα Βαλκάνια είναι απόλυτα εξαρτημένα από τη Ρωσία» ανέφερε και χαρακτήρισε επιτακτική την ανάγκη για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αναζήτησή πηγών ενέργειας από υδρογονάνθρακες κ.ά.
Μ. Παρίβοντιτς: Το τελευταίο καμπανάκι στην ΕΕ για την ένταξη των Δ. Βαλκανίων
«Αυτό είναι το τελευταίο καμπανάκι στην ΕΕ ώστε να πάρει σοβαρά την ενσωμάτωση των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων επειδή χάνει έδαφος στην περιοχή», ανέφερε ο πρώην υπουργός Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Οικονομικών της Σερβίας (2006-2007) Μίλαν Παρίβοντιτς (Milan Parivodić).
«Όταν ήμουν υπουργός, η Δύση είχε μεγάλη επιρροή στα Δυτικά Βαλκάνια, τώρα όμως η κατάσταση είναι διαφορετική», υπογράμμισε, αποδίδοντας την στην απογοήτευση των Σέρβων πολιτών σε ό,τι αφορά τη μεγάλη αναμονή στο κατώφλι της ΕΕ.
Συμφώνησε με την εκτίμηση του κ. Ντόκου ότι η Σερβία θα είναι το βασικό «πεδίο μάχης», επισημαίνοντας πως «μόνο μια Σερβία με δυτικό προσανατολισμό θα είναι μια ευτυχισμένη Σερβία».
Ζήτησε μια πιο ισορροπημένη προσέγγιση από την πλευρά της ΕΕ στα Δυτικά Βαλκάνια απ’ ό,τι τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, ενώ ευχαρίστησε την Ελλάδα για τη στάση της λέγοντας πως η χώρα μας υπήρξε πάντα ένας πολύ δίκαιος διαμεσολαβητής, γι’ αυτό και η σχέση της Ελλάδας με τη Σερβία είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για την ειρήνη και την ασφάλεια στα Βαλκάνια.
Σε ό,τι αφορά δε τον πόλεμο στην Ουκρανία, τόνισε πως «η Ρωσία έκανε ένα στρατηγικό λάθος κι είναι ό,τι χειρότερο θα μπορούσε να κάνει μια χώρα στον εαυτό της. Επιτέθηκε σε ένα γειτονικό έθνος που είναι πολύ κοντά σ’ αυτήν και δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία γι’ αυτό».
Λ. Κομανέσκου: Χωρίς τα Δ. Βαλκάνια δεν θα επιτευχθεί ο στόχος της ΕΕ να γίνει παγκόσμιος παίκτης
«Ως πρώην πρέσβης και πρώην ΥΠΕΞ της Ρουμανία θα ήθελα να πω ότι χωρίς τα Δυτικά Βαλκάνια πλήρως ενσωματωμένα στην ΕΕ οι δυνατότητες αυτής να εδραιωθεί ως παγκόσμιος παίκτης δεν θα επιτευχθούν», τόνισε ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας Ευξείνου Πόντου Λάζαρ Κομανέσκου (Lazăr Comănescu).
Ο κ. Κομανέσκου σημείωσε -μεταξύ άλλων- ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει ήδη σοβαρές συνέπειες σε διεθνές επίπεδο και στην υπό συζήτηση περιοχή, αλλά και στη δράση του Οργανισμού, που βρίσκεται στην τρίτη δεκαετία λειτουργίας του.
«Αν δούμε τις συνέπειες στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης δεν μπορούμε να αγνοήσουμε το γεγονός ότι η Ρωσία και η Ουκρανία είναι βασικοί προμηθευτές για βασικά προϊόντα, απαραίτητα για όλο τον πλανήτη», είπε, σημειώνοντας ότι αυτό το γεγονός δημιουργεί ανησυχία.
Εξέφρασε, επίσης, την ελπίδα ότι θα υπάρξουν διαπραγματεύσεις που θα οδηγήσουν σε επίλυση της κρίσης, αλλά και ότι θα οδηγηθούν ενώπιον της δικαιοσύνης οι δράστες των αποτρόπαιων εγκλημάτων, όπου έχουν συμβεί, στη διάρκεια του πολέμου.
Σ. Παπ.