Μιλήσαμε με τον Στέλιο Λουκίδη, Πρόεδρο της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, για την πορεία υλοποίησης των δεσμεύσεων της Χάρτας Κοινωνικής Πρωτοβουλίας «Ανάσα Ζωής», η οποία με τη στήριξη της Johnson & Johnson από το 2020 αγωνίζεται για να δημιουργήσει μια νέα κουλτούρα πρόληψης για τον καρκίνο του πνεύμονα. Πρόσφατα, η ΕΠΕ, σε συνεργασία με εξειδικευμένους επιστήμονες και φορείς υγείας, δημιούργησε και δημοσιοποίησε τις κατευθυντήριες οδηγίες και την προτεινόμενη διαδικασία Προσυμπτωματικού Ελέγχου του Καρκίνου του Πνεύμονα (ΠΕΚΠ), επισημαίνοντας την ανάγκη να στηριχθεί η απρόσκοπτη εφαρμογή αυτών από την Πολιτεία.
1. Τι σχέση έχει η κοινωνική πρωτοβουλία «Ανάσα Ζωής» με τη δημιουργία των κατευθυντήριων οδηγιών & της προτεινόμενης διαδικασίας ΠΕΚΠ;
Η κοινωνική συμμαχία «Ανάσα Ζωής», την οποία στηρίζει για 3η χρονιά η Johnson & Johnson, έχει ως στόχο την ενημέρωση, την αφύπνιση και την ενεργοποίηση των πολιτών και της Πολιτείας για την υγεία του πνεύμονα και την αξία του προληπτικού ελέγχου, καθώς επίσης και την ενίσχυση των προσπαθειών για τη διακοπή του καπνίσματος. Η πρόσφατη πρόταση των κατευθυντήριων οδηγιών και της διαδικασίας ΠΕΚΠ είναι αποτέλεσμα των δεσμεύσεων της Χάρτας, του εγγράφου ηθικής δέσμευσης που δημιουργήθηκε το 2022 με σκοπό την ενεργή εμπλοκή θεσμικών φορέων, η οποία φαίνεται να αρχίζει να διαμορφώνεται με τη δημιουργία των οδηγιών αυτών.
2. Ποιος ο ρόλος της Πολιτείας για την εφαρμογή των παραπάνω;
Με τη δημοσιοποίηση των κατευθυντηρίων οδηγιών, καλούμε την Πολιτεία να συμβάλλει ενεργά στην εφαρμογή τους, σε ένα οργανωμένο εθνικό πλαίσιο για την πρόληψη του καρκίνου του πνεύμονα, με τη σταδιακή διεύρυνση της δυνατότητας πρόσβασης συμμετοχής πολιτών στο πρόγραμμα ΠΕΚΠ και, μακροπρόθεσμα, με τη δωρεάν παροχή της εξέτασης της έγκαιρης διάγνωσης μέσω της αξονικής τομογραφίας θώρακος χαμηλής ακτινοβολίας. Η αναγνώριση και παραπομπή ατόμων υψηλού κινδύνου για ΠΕΚΠ θα πρέπει να γίνεται από όλα τα επίπεδα παροχής φροντίδας και οι επαγγελματίες υγείας, οι επιστημονικές εταιρείες και τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος πρέπει να ενημερωθούν και να εκπαιδευτούν καταλλήλως. Η μεγαλύτερη δυνατή συσπείρωση της επιστημονικής κοινότητας και της πολιτικής ηγεσίας είναι το βασικό όχημα επίτευξης του στόχου μας και μας φέρνει πιο κοντά στην εφαρμογή των οδηγιών και στην έγκαιρη διάγνωση εκατοντάδων πολιτών.
3. Ποια είναι τα κριτήρια για την παραπομπή ενός ατόμου προς έλεγχο για τον καρκίνο του πνεύμονα; Πώς μπορεί κάποιος να εντοπίσει την συμπτωματολογία;
Οι νέες τεκμηριωμένες κατευθυντήριες οδηγίες δημιουργήθηκαν από μία διεπιστημονική ομάδα 55 εξειδικευμένων επιστημόνων υγείας σε συνεργασία με τρεις επιστημονικές εταιρείες (Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία, Ελληνική Ακτινολογική Εταιρεία, Ελληνική Εταιρεία Χειρουργών Θώρακος, Καρδιάς, Αγγείων) και με την υποστήριξη της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας, παρέχοντας σαφείς συστάσεις, με βάση τα ελληνικά δεδομένα, αναφορικά με το ποιοι είναι οι υποψήφιοι και με ποιο τρόπο θα συμμετέχουν στον ΠΕΚΠ. Συγκεκριμένα, η πρότασή μας είναι να υποβάλλονται στην εξέταση άτομα υψηλού κινδύνου και συγκεκριμένα ηλικίας 50-80 ετών, νυν ή πρώην καπνιστές που έχουν διακόψει το κάπνισμα εντός δεκαπενταετίας καθώς και άτομα που κάπνιζαν ή συνεχίζουν να καπνίζουν 1 πακέτο τσιγάρα για περισσότερο από 20 έτη. Με βάση τα παραπάνω κριτήρια γίνεται και η παραπομπή των ατόμων στον ΠΕΚΠ από τους επαγγελματίες υγείας. Με την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου σε αρχικά στάδια, οι επαγγελματίες υγείας έχουν τη δυνατότητα να βελτιώσουν σημαντικά τα ποσοστά επιβίωσης έως και 20% και να παρέχουν περισσότερες θεραπευτικές επιλογές.
4. Να αναμένουμε την ασφαλιστική κάλυψη για την εξέταση έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του πνεύμονα στο εγγύς μέλλον; Τι πρέπει να γίνει;
Πρωταρχικός μας στόχος είναι να συνεργαστούμε με την Πολιτεία και με την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας ώστε ο προληπτικός έλεγχος κατά του καρκίνου του πνεύμονα να αποζημιώνεται από τα ταμεία και να διευκολυνθεί παράλληλα η πρόσβαση των πολιτών στον ΠΕΚΠ. Από την εφαρμογή των κατευθυντήριων οδηγιών αναμένεται να μειωθεί το συνολικό κοινωνικο-οικονομικό κόστος για τον ασθενή και την οικογένειά του αλλά και συνολικά για το Εθνικό Σύστημα Υγείας.
5. Πόσο καλά ενημερωμένοι είναι οι πολίτες σχετικά με τα οφέλη της έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του πνεύμονα αλλά και της διακοπής του καπνίσματος;
Η αλήθεια είναι πως υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης καθώς πολλά άτομα υψηλού κινδύνου δεν γνωρίζουν πως μια αξονική τομογραφία θώρακος χαμηλής ακτινοβολίας μπορεί να ανιχνεύσει έγκαιρα τον καρκίνο του πνεύμονα και να προσφέρει συγκριτικά υψηλά ποσοστά επιβίωσης, έως και 20%. Αυτός ήταν και ο σκοπός δημιουργίας της κοινωνικής πρωτοβουλίας «Ανάσας Ζωής», να δημιουργήσουμε μία κουλτούρα πρόληψης. Η κοινωνία χρειάζεται περισσότερη εκπαίδευση και ενημέρωση, ώστε να προχωρά έγκαιρα στην εξέταση και να γνωρίζει ότι με την κατάλληλη βοήθεια του γιατρού ή του φαρμακοποιού μπορεί να προχωρήσει στη διακοπή του καπνίσματος ώστε ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα να μειωθεί στο μισό, 10 χρόνια μετά τη διακοπή.